Prawo spadkowe w praktyce

Wszystko co chcieliście wiedzieć, ale nie mieliście kogo zapytać.

Często Czytelnicy zadają mi pytania dotyczące podatków. Postanowiłam więc, że będzie cykl wpisów w tym temacie. Dziś wpis wyjątkowy, bo na Często Zadawane Pytania odpowie mój gość.

Prawo podatkowe jest zmienne, choć stale tak samo skomplikowane. (tak skomplikowane, iż nawet prawnicy mają czasem wątpliwości).

Nie wszyscy wiedzą, iż „podatki” to nie tylko podatek od uzyskiwanych dochodów, ale także np. od spadków i darowizn czy od czynności cywilnoprawnych…

Tymczasem nieznajomość prawa szkodzi, o czym już wiele osób się przekonało na własnej skórze.

Wiele pytań dotyczących zagadnienia „prawo spadkowe a podatki” powtarzało się szczególnie często w mailach kierowanych do kancelarii.

Dlatego też postanowiłam wyjaśnić wątpliwości w jednym wpisie, a pomoże mi w tym Monika  Markisz, radca prawny i doradca podatkowy oraz autorka bloga http://podatki-dla-prawnika.pl/

Zaczniemy od pytania, które pada chyba najczęściej:

Zapomniałem zgłosić nabycie spadku po babci do US. Minęło już ustawowe 6 miesięcy. Co mam teraz zrobić? Czy zapłacę podatek, a jeśli tak to jaki?

W pierwszej kolejności należy zgłosić fakt nabycia spadku właściwemu organowi podatkowemu. Stosuje się takim wypadku formularz zeznania SD-3. Organ wyda decyzję w terminie jednego miesiąca od dnia złożenia zeznania i wskaże w niej wysokość należnego podatku. Trzeba go zapłacić w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji.

Otrzymałem pieniądze tytułem spłaty – w związku z dokonanym działem spadku. Czy mam ten fakt zgłosić do US? Czy zapłacę podatek, a jeśli tak, to jaki?

Dział spadku to podatkowo skomplikowana sytuacja. Istotne jest między innymi to, czy dział spadku wiąże się z obowiązkiem spłat i/lub dopłat. Decyzja o dziale spadku – w zależności od przyjętego wariantu – wymaga każdorazowo analizy przepisów ustaw podatkowych: o podatku dochodowym od osób fizycznych (lub prawnych), o podatku od spadków i darowizn oraz o podatku od czynności cywilnoprawnych. Dział spadku oznacza obowiązek zapłaty przynajmniej jednego z ww. podatków.

Czy odpowiedź na to pytanie będzie inna, w sytuacji gdy spadkobiercy- współwłaściciele nie byli spokrewnieni? Tzn. czy będzie inaczej, gdy działu spadku dokonuje rodzeństwo, a inaczej gdy spadkiem dzieli się żona spadkodawcy i dzieci jego rodzeństwa?

Pokrewieństwo ma znaczenie. Dział spadku pomiędzy najbliższą rodziną może być uznany za czynność prawną podlegającą zwolnieniu w podatku od spadków i darowizn. Ale – jak już wyżej wskazałam – wszystko zależy od indywidualnej oceny każdej sytuacji.

Dostałem spadek po dalekim krewnym, ale nie mam obecnie możliwości aby zapłacić podatek. Wiem, że będę musiał zapłacić, ale… Czy można coś zrobić, aby nie płacić podatku teraz? (bo  musiałbym sprzedać to mieszkanie, a przecież 5 lat nie minęło)

Jeżeli przedmiotem spadku jest mieszkanie, można rozważyć skorzystanie z tzw. ulgi mieszkaniowej. Ulga ta przysługuje pod warunkiem jest m. in. zameldowania w tym mieszkaniu i zamieszkiwania w nim przez okres 5 lat od daty nabycia oraz to, aby powierzchnia mieszkania nie przekroczyła 110 mkw. Jeśli jednak podatek jest należny, a nie ma możliwości zapłaty, być może organ podatkowy zgodzi się na odroczenie terminu jego płatności lub rozłożenie zapłaty na raty.

Nie wiedziałem dokładnie co wchodzi w skład spadku po bracie. Wiem to dopiero teraz. Ale nie wpisałem wszystkich składników w formularzu wysłanym do Urzędu Skarbowego. Co mam teraz zrobić?

Należy przygotować korektę złożonego zeznania, wykazać w niej brakujące, nie zgłoszone wcześniej do opodatkowania składniki majątku. Do korekty zeznania dołączamy zawsze pisemne wyjaśnienie przyczyn jego korekty.

Nie mam pojęcia ile jest warta działka, którą dostałem w testamencie po wujku. Co mam wpisać w formularzu? Czy muszę sam płacić rzeczoznawcy, który działkę wyceni?

Żaden przepis nie przewiduje obowiązku skorzystania w takim wypadku z wyceny rzeczoznawcy. Przepisy prawa podatkowego wymagają od podatników wskazania wartości rynkowej nabytych rzeczy lub praw majątkowych. W przypadku nieruchomości istnieje tzw. rynek nieruchomości, więc określenie wartości rynkowej nie powinno stanowić problemu. Oczywiście stan nieruchomości ma wpływ na tę wycenę. Jeśli chodzi o inne rzeczy lub prawa, ich wycena należy również do podatnika i powinna być dokonana również na zasadach rynkowych. Niemniej jeżeli podatnik nie potrafi ocenić, ile są warte rzeczy lub prawa, powinien zastanowić się nad skorzystaniem z pomocy rzeczoznawcy. Organ podatkowy, w razie wątpliwości co do wyceny dokonanej samodzielnie przez podatnika, wezwie go do podwyższenia lub obniżenia tej wartości, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny.

Muszę sprzedać mieszkanie, które dostałem w spadku po ojcu – aby zapłacić zachowek bratu pominiętemu w testamencie. Czy zapłacę podatek dochodowy po sprzedaży mieszkania, mimo iż spadkodawcą był mój ojciec?

Nabycie nieruchomości tytułem spadkobrania oznacza, że przez okres pięciu pełnych lat kalendarzowych od daty nabycia (jest nią data otwarcia spadku, czyli prościej mówiąc – data śmierci spadkodawcy) odpłatne zbycie nieruchomości oznacza konieczność zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Odpowiedź na zadane pytanie zależy więc od daty nabycia. Wspomniałaś, że sprzedaż mieszkania następuje po to, aby z uzyskanej ceny zapłacić zachowek. Niestety, z interpretacji organów podatkowych wynika, że zachowek nie wpłynie na zmniejszenie należnego podatku dochodowego.

Jak widać, prawo podatkowe łatwe nie jest, choć mam nadzieję, że teraz wątpliwości będzie już mniej. Każda sytuacja jest jednak inna. Dlatego najlepiej zawsze skonsultować swój przypadek ze specjalistą. Oczywiście dobrze czytać także blogi prowadzone przez profesjonalistów, którzy wiedzą o czym piszą (a takim blogiem jest właśnie blog http://podatki-dla-prawnika.pl/ )