Prawo spadkowe w praktyce
czyli wszystko co trzeba wiedzieć o dziedziczeniu i sukcesji
Jestem adwokatem. Od wielu lat prowadzę przed sądami sprawy o stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku oraz o zachowek.
Lubię takie sprawy – każda taka sprawa to inna historia – a ja wiem, że mogę pomóc konkretnym osobom.
Możesz więc mi zaufać: myślę, iż będę w stanie pomóc także Tobie.
Każdego dnia udzielam porad prawnych osobom takim jak Ty – zarówno w siedzibie kancelarii we Wrocławiu, jak i online.
Potrzebujesz porady w zakresie prawa spadkowego?
Po prostu napisz do mnie wiadomość.
Kto dziedziczy?
O kolejności dziedziczenia już trochę było, ale – jako, iż to blog spadkowy – trochę jeszcze będzie.
Tym bardziej, iż jednym z najczęstszych pytań, z jakim (w sprawach z zakresu prawa spadkowego) mam do czynienia, to pytanie: kto dziedziczy po…
Więc jeszcze raz na łamach bloga odpowiem :
A, przypomnę tylko jeszcze, iż testament ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Więc w pierwszej kolejności dziedziczyć będzie osoba wskazana w testamencie (zakładając, iż testament był ważny)
I wracając do dziedziczenia według ustawy :
Kto dziedziczy po mężu /kto dziedziczy po żonie?
Żyjący małżonek. I dzieci. A jeśli któreś z dzieci już nie żyje, ale pozostawiło swoje dzieci to one „wchodzą” na jego miejsce – czyli dziedziczą wnuki w miejsce zmarłego wcześniej dziecka spadkodawcy. No i coś jeszcze: jeśli taki zmarły małżonek miał dzieci z poprzednich małżeństw czy związków, to one też dziedziczą – tak, jak dzieci z tego małżeństwa.
Kto dziedziczy po dziecku?
Dziecko, a więc osoba poniżej 18. roku życia nie może sporządzić testamentu. Może jednak mieć swój majątek nabyty np. w drodze dziedziczenia… Jednak będą tu mieć zawsze zastosowanie reguły ustawowe – a więc w pierwszej kolejności rodzice, a w dalszej rodzeństwo.
Kto dziedziczy po osobie bezdzietnej?
Mąż/żona jeśli spadkodawca pozostawał w małżeństwie. Ale nie w całości. Już o tym było. Ale wobec zainteresowania, jakie wywołał ten temat, będzie o tym jeszcze osobny wpis.
Kto dziedziczy po osobie żyjącej w konkubinacie?
Osoba żyjąca w konkubinacie, a więc „stanu wolnego” oczywiście może mieć swoje dzieci.
Ze związku z obecnym partnerem lub z poprzednich związków. Może być więc tak, iż osoby żyjące w „wolnym” związku wspólnie kupują nieruchomość czy też prowadzą prężnie działającą firmę, a po śmierci jednej z nich … okazuje się iż partner nic nie dziedziczy. I staje się współwłaścicielem majątku z dziećmi (dalszą rodziną) zmarłego partnera, których to dzieci (dalszej rodziny) nawet czasem nie zna, nie mówiąc już o sytuacji gdy pozostaje z tymi osobami w konflikcie.
A jeśli tych dzieci nie było? Wtedy po osobie żyjącej w konkubinacie dziedziczy rodzina tej osoby – czyli: rodzice/rodzeństwo/dzieci rodzeństwa/ ewentualnie dziadkowie spadkodawcy (jeśli wymienionych wcześniej krewnych spadkodawca nie miał)
Kto dziedziczy po osobie samotnej?
Najpierw ustalić trzeba co rozumiemy przez pojęcie osoba samotna. Najczęściej chyba po prostu nie pozostająca związku małżeńskim. Ale ustawa przewiduje cały szereg osób spokrewnionych, które są powołane do dziedziczenia w drodze ustawy. W pierwszej kolejności dziedziczą dzieci. Ewentualnie wnuki (jeśli np. dziecko spadkodawcy zmarło wcześniej)
A jeśli tych dzieci nie było? (a tym samym i wnuków)
Wtedy ustalamy, jakich żyjących krewnych spadkodawca pozostawił. W dalszej kolejności dziedziczą bowiem : rodzice/rodzeństwo/dzieci rodzeństwa/ ewentualnie dziadkowie spadkodawcy.
Jeśli wymienionych wcześniej krewnych spadkodawca nie miał, zostaje jeszcze ustalić, czy spadkodawca ów miał może np. pasierbów? Ostatnia nowelizacja prawa spadkowego rozszerzyła znacząco krąg spadkobierców ustawowych.
A jeśli tak się zdarzyło, iż wszyscy ci krewni zmarli już wcześniej, a spadkodawca nie pomyślał o testamencie?
Ustawodawca zapobiegliwie przewidział i takie sytuacje.
I starał się zapobiegać sytuacjom, aby spadek pozostał zupełnie niczyj.
Ostatnim spadkobiercą ustawowym jest więc gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.
A jeśli nie da się tego ustalić albo spadkodawca mieszkał a granicą (co się dość często zdarza)? Cóż, wtedy jako ten naprawdę zupełni już ostatni spadkobierca ustawowy zostaje Skarb Państwa.
Uwaga 1 : „Skarb Państwa” to wcale nie to samo co gmina.
Uwaga 2: Gmina i Skarb Państwa przyjmują spadek z mocy ustawy z dobrodziejstwem inwentarza- czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe.
Odwołanie darowizny
Grudzień to tradycyjnie czas dawania prezentów.:) Tych mniejszych i tych większych.
Czasem są to drobiazgi, a czasem wręcz przeciwnie – bardzo „poważne” prezenty.
Bywa, że obdarowanie kogoś takim „poważnym” prezentem następuje pod wpływem silnych emocji, a darczyńca sprawy nie przemyślał i potem tego żałuje.
Zdarza się, iż przedmiotem tej darowizny jest np. mieszkanie. A to już naprawdę poważna sprawa.
Nierzadko darczyńca taki przekazując w darowiźnie mieszkanie (czy też inną nieruchomość) ma liczne oczekiwania wobec obdarowanego – np. iż taki obdarowany będzie z wdzięczności codziennie darczyńcę odwiedzał i pomagał mu we wszystkich sprawach. Tak się jednak nie dzieje i …
I zjawia się potem taki darczyńca w kancelarii pytając „czy mogę odwołać darowiznę?”
Otóż przepisy przewidują możliwość odwołania darowizny.
Tyle, że oczywiście nie jest to (jak zwykle) takie proste.
Aby darczyńca mógł skutecznie darowiznę odwołać, obdarowany musi okazać się wobec darczyńcy rażącą niewdzięcznością.
I nie pytaj co to dokładnie znaczy „rażąca niewdzięczność”.
Żaden przepis tego nie definiuje. Trochę sprawę wyjaśnia orzecznictwo Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych.
Na pewno jednak nie wystarczą „zwykłe” nieporozumienia między darczyńcą a obdarowanym, ani tym bardziej zwykły brak wdzięczności.
W takich sytuacjach naprawdę każda sprawa jest inna. I najczęściej decyduje o tym sąd, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego.
Ps. Może się zdziwisz, ale zgodnie z przepisami darowizna jest umową. Oznacza to, iż aby doszło do „podarowania” np. mieszkania muzą być zgodne oświadczenia woli obu stron : darczyńcy i obdarowanego. Jeśli więc sądziłeś, że darowizna to czynność jednostronna, to byłeś w błędzie.
A co to ma wspólnego z prawem spadkowym?
Otóż trochę jednak ma. W pewnych konkretnych okolicznościach spadkobiercy darczyńcy też mogą odwołać darowiznę (rzecz dotyczy oczywiście darowizny uczynionej za życia przez spadkodawcę). Ale to już temat na zupełnie nowy wpis.
Sama procedura odwoływania darowizny to także temat na osobny wpis. I wkrótce wpisy dotyczące tej tematyki pojawią się na blogu.
A tak jednym słowem w kwestii tej procedury. Samo tylko oświadczenie złożone drugiej stronie w przedmiocie odwołania darowizny nie powoduje, iż mieszkanie na powrót stanie się własnością tego, kto je podarował. Najczęściej ów „niewdzięczny” obdarowany wcale nie ma zamiaru podejmować żadnych działań. I wtedy konieczne jest (a jakże by inaczej) skierowanie sprawy na drogę sądową…
_________________________________________________
Każda sytuacja jest inna. Udzielenie porady w konkretnej sprawie wymaga zapoznania się z dokumentami (np. z treścią umowy, aktu notarialnego, księgi wieczystej). Jeśli potrzebujesz porady prawnej w swojej indywidualnej sprawie, zachęcam Cię do kontaktu.
Odziedziczyłem długi…
1. Do zatwierdzenia uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia pod wpływem błędu oświadczenia w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku niezbędne jest złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku w formie wymaganej przez art. 1018 § 3 k.c.
2. Oświadczenie w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku może być złożone w toku postępowania o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku, a jego skuteczność zależy od zachowania terminu określonego w art. 1019 § 1 w związku z art. 88 § 2 k.c.
A tym, co to dokładnie oznacza w praktyce, przeczytasz już wkrótce.
______________________________________________
Każda sytuacja jest inna. Udzielenie porady w konkretnej sprawie wymaga zapoznania się z dokumentami (np. z treścią umowy, aktu notarialnego, księgi wieczystej). Jeśli potrzebujesz porady prawnej w swojej indywidualnej sprawie, zachęcam Cię do kontaktu.
Prawo spadkowe. Porady prawne. Opłaty. Doprecyzowanie.
Po ostatnich wpisach pojawiło się kilka wątpliwości. Dlatego postanowiłam wpisy te doprecyzować.
30 listopada porad prawnych za darmo (dotyczących w szczególności przekazania majątku w rodzinie) udzielać będą notariusze. Z uwagi na Dzień Otwarty Notariatu. Kompetencje adwokatów (radców) i notariuszy są znacząco inne. O tym będzie osobny wpis. Na przykład tylko notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Adwokaci zaś reprezentują strony w sądzie – np. w sprawach o dział spadku czy zachowek.
A tymczasem o samym Dniu Otwartym Notariatu więcej informacji znajdziesz tu.
Na marginesie można tylko dodać, iż adwokaci także organizują dni bezpłatnych porad prawnych. Ostatnio taki dzień był zorganizowany we wrześniu tego roku. O następnych takich dniach będę informować, jak tylko ich data zostanie ustalona.
Także kwestia opłat wymaga doprecyzowania. W znaczącej większości spraw spadkowych opłata jest stała – co oznacza, iż nie zależy od wartości przedmiotu sporu (sprawy)
I tak:
1. Opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera się od wniosku o:
1) stwierdzenie nabycia spadku;
2) zabezpieczenie spadku;
3) sporządzenie spisu inwentarza;
4) odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od:
1) apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku;
Opłaty sądowe uiszcza się w znakach sądowych – naklejając je na pismo, można też wnosić opłaty na konto właściwego sądu.
To na razie tyle w kwestii opłat. Następne wpisy dotyczyć już będą innych kwestii. Na przykład możliwości uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku albo zabezpieczenia spadku.
Gdzie znajdę przepisy regulujące prawo spadkowe?
To dość często zadawane pytanie, więc postanowiłam odpowiedzieć na nie na łamach bloga.
Otóż nie ma osobnej ustawy zatytułowanej np. Prawo spadkowe.
Prawo spadkowe to część prawa cywilnego i przepisy dotyczące prawa spadkowego znajdują się właśnie w kodeksie cywilnym. A konkretnie w księdze czwartej kodeksu cywilnego.(kodeks cywilny to dość obszerny akt prawny, dlatego podzielony został na cztery księgi, a z kolei księgi dzielą się na tytuły, działy i rozdziały)
Kodeks cywilny to najważniejsze źródło przepisów regulujących prawo spadkowe.
Najważniejsze, ale nie jedyne.
Sprawy z zakresu prawa spadkowego regulowane są przepisami znajdującymi się w kodeksie postępowania cywilnego. To tam właśnie przeczytasz m.in. o zabezpieczeniu spadku, ogłoszeniu testamentu czy przesłuchaniu świadków testamentu ustnego.
Ale i to jeszcze nie wszystko.
Od pewnego czasu potwierdzenie swoich praw do spadku można „załatwić” u notariusza. Chodzi oczywiście o akt poświadczenia dziedziczenia. A ta kwestia jest szczegółowo uregulowana w ustawie Prawo o notariacie.
Zostają też jeszcze podatki. W samym kodeksie cywilnym nie znajdziesz przepisów podatkowych. Znajdziesz je za to w ustawie o podatku od spadków i darowizn.
Jeśli chodzi o ustawy dotyczące prawa spadkowego, to właśnie te są najważniejsze. A co do samych zagadnień takich jak zabezpieczenie spadku czy testament ustny, to przeczytasz o tym w następnych wpisach.
Jestem adwokatem. Prowadzę kancelarię adwokacką we Wrocławiu. W swojej praktyce zajmuję się sprawami z zakresu prawa spadkowego. Doświadczeniem zdobytym w trakcie aplikacji adwokackiej oraz na salach sądowych dzielę się z Czytelnikami w ramach tego bloga.
Zobacz spis treści
SZUKAJ
Tematy główne
Ważne artykuły
Archiwum wpisów
Zajrzyj na mój drugi blog o prawie rodzinnym
