Prawo spadkowe w praktyce
czyli wszystko co trzeba wiedzieć o dziedziczeniu i sukcesji
Jestem adwokatem. Od wielu lat prowadzę przed sądami sprawy o stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku oraz o zachowek.
Uczę też jak w przemyślany i świadomy sposób przekazać majątek następcom.
Lubię takie sprawy – każda taka sprawa to inna historia – a ja wiem, że mogę pomóc konkretnym osobom. Możesz więc mi zaufać: myślę, iż będę w stanie pomóc także Tobie.
Każdego dnia udzielam porad prawnych – zarówno w siedzibie kancelarii we Wrocławiu, jak i online.
Potrzebujesz porady w zakresie prawa spadkowego?
Po prostu napisz do mnie wiadomość.
Zapis windykacyjny czyli…
Zapis windykacyjny czyli najkrócej mówiąc: mieszkanie dla córki, działka dla syna, samochód dla brata
Oznacza to, iż w testamencie możesz konkretne rzeczy przeznaczyć dla określonych osób – i to zarówno będących spadkobiercami ustawowymi, jak i dla tych zupełnie niespokrewnionych. Możesz więc przekazać koleżance ulubioną sztukę biżuterii, albo kosiarkę do trawy przeznaczy dla sąsiada.
Może się zdziwisz, ale nie zawsze tak było. A właściwie jest tak dopiero od niecałych dwóch lat.
Zgodnie z art. 981(1) § 1 kodeksu cywilnego: w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku .
Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:
1) rzecz oznaczona co do tożsamości,
2) zbywalne prawo majątkowe,
3) przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,
4) ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności.
Warunkiem skuteczności zapisu windykacyjnego jest umieszczenie go w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego.
Obecnie prawo spadkowe daje możliwość bardziej precyzyjnego rozporządzenia swoim majątkiem na wypadek śmierci.
Kiedyś, zanim weszła w życie nowelizacja prawa spadkowego, spadkodawca nie mógł w testamencie przeznaczać konkretnych rzeczy dla konkretnych osób- po prostu w swoim testamencie wskazywał spadkobierców i już. (oczywiście w pewnym uproszczeniu, prawo spadkowe było i jest dość skomplikowane)
Takie rozwiązanie jest korzystne dla spadkodawców, jednak nie jest wolne od pułapek.
Dokonując zapisu windykacyjnego na rzecz konkretnej osoby – czegoś o znacznej wartości np. mieszkania (zwłaszcza, jeśli rzecz ta praktycznie wyczerpuje majątek spadkodawcy) nie można zapomnieć o instytucji zachowku, do którego uprawnieni są członkowie najbliższej rodziny spadkodawcy – w szczególności małżonek i dzieci.
Jak wynika z treści przepisu, przedmiotem zapisu windykacyjnego może być też przedsiębiorstwo. Ale czy wiesz dokładnie czym to „przedsiębiorstwo” jest? Intuicyjnie pewnie tak, ale prawnie? To już nie jest takie oczywiste. Każdy, kto prowadzi firmę, zastanawiał się pewnie chociaż raz, co stałoby się z firmą w przypadku jego śmierci? Kto będzie kontynuował działalność? I czy można mieć jakiś wpływ na to, kto będzie „zarządzał” kiedyś tą firmą? W obecnym stanie prawnym zapis windykacyjny pozwala wiele kwestii świadomie zaplanować na przyszłość.
Decydując się na „przekazanie” przedsiębiorstwa w ramach instytucji zapisu windykacyjnego, dobrze się jednak zastanów, a w razie potrzeby skonsultuj z doświadczonym prawnikiem. Tak czy inaczej, pamiętaj, iż zapis windykacyjny można zamieścić tylko w testamencie mającym formę aktu notarialnego. Pamiętaj też, iż jeśli nawet sporządziłeś testament w formie aktu notarialnego, możesz zawsze ten testament zmienić lub odwołać.
E-book już wkrótce
Wpisów jest już całkiem sporo. I będzie więcej. Ale będzie też coś więcej.
Będzie e-book. Po to, abyś informacje o wszystkich istotnych kwestiach związanych z prawem spadkowym miał w jednym miejscu.
Jako iż tych kwestii jest naprawdę sporo, e-book będzie składał się z trzech części. (jako, iż lubię Trylogie, najbardziej tę Tolkiena)
Pierwsza część będzie dotyczyć spraw najbardziej podstawowych – tj. dziedziczenia na podstawie ustawy i testamentu. To są podstawy, ale niestety wciąż treść przepisów budzi wiele wątpliwości. Z tej części dowiesz się (lub sobie przypomnisz) m.in. dlaczego nie należy sporządzać testamentów wspólnych oraz jakie są podstawy aby wydziedziczyć spadkobiercę ustawowego.
A w kolejnej części e-booka będzie m.in. o stwierdzeniu nabycia spadku i sposobach przeprowadzania działu spadku.
Grupa dyskusyjna na Goldenline
Na blogu poruszam wiele kwestii, które najbardziej interesują czytelników.
np. obliczanie zachowku, wydziedziczenie, umowy spadkowe, odrzucenie spadku.
Jednak nie zawsze jest możliwość zadania pytania czy dyskusji w ramach samego bloga.
Dlatego też założyłam grupę dyskusyjną dotyczącą prawa spadkowego – na portalu Goldenline.
Znajdziesz ją tu.
http://www.goldenline.pl/forum/prawo-spadkowe
Jeśli więc masz jakieś kwestie do przedyskutowania albo chcesz podzielić się swoimi wątpliwościami co do prawa spadkowego – po prostu pisz.
Blog prawniczy – konkurs
Od dawna w Internecie organizowane są różne konkursy i plebiscyty. Także na najlepsze blogi. A teraz ogłoszony został konkurs na najlepszy blog prawniczy.
W tym właśnie konkursie zgłosiłam swój udział.
Walka toczy się w dwóch kategoriach:
– Grand LawBlog 2013
– Najpopularniejszy blog prawniczy w Internecie
Tytuł Grand LawBlog przyznają eksperci.
W konkursie na najpopularniejszy blog prawniczy głosować może każdy.
Głosować można za pośrednictwem tej strony.
http://www.polskiprawnik.pl/contest/plebiscyt-polskiego-prawnika-wybieramy-najpopularn/
Wystarczy podać swój adres mailowy i wpisać adres bloga – www.blog-spadkowy.pl
Zapraszam do głosowania i z góry dziękuję za głosy!
Ważny wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Miało być jeszcze o dziedziczeniu przez małoletnich… I o tym jeszcze będzie wkrótce.
Ale Trybunał Konstytucyjny wydał parę dni temu bardzo ważny wyrok. Więc musiałam o tym napisać.
Od razu. Na gorąco – jak to w czerwcu. Bo wyrok jest naprawdę istotny. Sam się zresztą przekonasz.
Rzecz dotyczy podatków. Konkretniej aspektów podatkowych prawa spadkowego.
Bo niestety także nabycie spadku wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku. Chyba że dziedziczy się po najbliższych krewnych – np. po babci czy rodzicach. Wtedy generalnie spadkobiercy przysługuje zwolnienie. Ale trzeba w określonym ustawą terminie dopełnić formalności w Urzędzie Skarbowym – w związku z nabyciem spadku. I tego terminu, który spadkobierca miał na zgłoszenie w Urzędzie Skarbowym właśnie rzecz dotyczy. „Terminu, który spadkobierca miał”, ponieważ przepisy ustawy były wiele razy zmieniane i obecnie termin ten jest inny (dłuższy) niż był np. w roku 2007.
Sprawa, w której orzekał Trybunał dotyczyła zgodności z konstytucją (czyli ustawą zasadniczą) przepisu ustawy o podatku od spadków i darowizn (w takim brzmieniu, w jakim obowiązywała od 1.01.2007r do 31.12.2008r.) w zakresie, w jakim przewidywała miesięczny termin złożenia zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia w drodze dziedziczenia własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.
A oto co stwierdził Trybunał:
Art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., w zakresie, w jakim przewiduje miesięczny termin złożenia zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia w drodze dziedziczenia własności rzeczy lub praw majątkowych przez m.in. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba czy rodzeństwo jest niezgodny z wywiedzioną z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.
czyli w jednym podsumowując :
Miesięczny termin, od którego zależało nabycie prawa do ulgi w podatku od spadków, naruszał konstytucję.
Taki wyrok Trybunału to dobra wiadomość dla wielu spadkobierców, którzy musieli zapłacić podatek od spadku z tego powodu, iż nie zdążyli złożyć zawiadomienia o jego nabyciu.
(Na marginesie : zgodnie z ustawą w obecnym brzmieniu termin ten jest znacząco dłuższy i wynosi 6 miesięcy; o kwestiach podatkowych w kontekście dziedziczenia napiszę jeszcze wkrótce)
A sprawa nie była wcale oczywista. Trybunał orzekał w składzie pięcioosobowym. Jednak dwóch sędziów z orzekającego składu miało inny pogląd i z tego względu sędziowie ci złożyli zdanie odrębne.
Miesięczny termin do dopełnienia formalności był krótki. W efekcie zdarzało się, że postanowienie sądu cywilnego (w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku) docierało do spadkobierców po upływie tego terminu. Dlatego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zadał Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie o zgodność z konstytucją wspomnianego już w tym wpisie art. 4a ustawy.
W ocenie Trybunału przepis ten naruszał zasadę zaufania obywateli do państwa, ponieważ miesięczny termin na zgłoszenie spadku w urzędzie skarbowym był terminem zbyt krótkim, żeby umożliwić obywatelom pełne prawo do skorzystania ze zwolnienia podatkowego.
(Wyrok TK z dnia 4.06.2013r, sygn. P 43/11)
O orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego przeczytasz tu: http://www.trybunal.gov.pl/index2.htm
Jak już wspomniałam : kwestie dotyczące opodatkowania spadków i darowizn są na tyle istotne, iż jeszcze nie raz przeczytasz o nich na blogu.
Jestem adwokatem. Prowadzę kancelarię adwokacką we Wrocławiu. W swojej praktyce zajmuję się sprawami z zakresu prawa spadkowego. Doświadczeniem zdobytym w trakcie aplikacji adwokackiej oraz na salach sądowych dzielę się z Czytelnikami w ramach tego bloga.
Zobacz spis treści
SZUKAJ
Tematy główne
Ważne artykuły
Archiwum wpisów
Zajrzyj na mój drugi blog o prawie rodzinnym
