Jak przepisać majątek?

“Jak przepisać majątek?” To jedno z tych pytań, które każdy prawnik zajmujący się prawem spadkowym (cywilnym) słyszał pewnie wiele razy. Możliwości jest sporo, tylko (cóż, wiem że to zabrzmi dość banalnie) każda decyzja pociąga za sobą określone konsekwencje. Jako iż to blog spadkowy, oczywiście w pierwszej kolejności pojawi się słowo: testament. To jeden ze sposobów “przekazania majątku”.

Oczywiście testament “działa” dopiero po śmierci osoby, która taki testament napisała. No i zawsze jest możliwość odwołania czy zmiany takiego testamentu. (na marginesie: testament to cały szereg możliwych rozwiązań: mamy w kodeksie cywilny chociażby takie pojęcia jak zapis czy zapis windykacyjny)

Inaczej to wygląda jeśli chodzi o darowiznę. W tym przypadku podarowany majątek staje się “od razu” własnością obdarowanego. A samą darowiznę naprawdę ciężko potem odwołać…

Jest jeszcze w kodeksie coś takiego jak “umowa dożywocia“. W niektórych sytuacjach może być dobrym (czasem wręcz najlepszym) sposobem  tytułowego “przepisania majątku”.

Ale dziś chcę podkreślić, abyś dobrze się zastanowił, zanim podejmiesz decyzję “jak przepisać majątek“.

Może np. nie chcesz, aby twój dom odziedziczyły w przyszłości twoje dzieci i zamierzasz umową darowizny przekazać dom, stanowiący cały twój majątek wnukowi?

Wyobraź więc sobie taką historię:

Pan Stanisław ma duży dom, w którym mieszka sam. Czworo jego dzieci rozjechało się po świecie, każde z nich ma swoje życie i nie bardzo interesuje się ojcem. Pan Stanisław zdaje sobie sprawę, iż prawdopodobnie dzieci będą walczyć w przyszłości o majątek. Jest jednak mimo wszystko z dziećmi związany emocjonalnie i nie chciałby własnych dzieci wydziedziczać.

Poza tym utrzymanie domu kosztuje całkiem sporo, a dzieci nie są specjalnie zainteresowane, aby partycypować w utrzymaniu rodzinnego domu.

Pan Stanisław postanawia więc przekazać umową darowizny należący do niego dom swojemu wnukowi, który mieszka w tej samej miejscowości i często mu pomaga.

Wydawało się to być całkiem dobrym pomysłem : wnuk właśnie zakładał  swoją rodzinę, dysponował środkami aby dom ten utrzymywać, no i dom będzie miał  mieć jednego właściciela, a to przecież zawsze lepiej niż czworo właścicieli. Ponadto darowizna “z dziadka na wnuka” jest zwolniona z podatku…

Pomysł wydawał się więc naprawdę całkiem dobry i pan Stanisław postanowił  wprowadzić go w życie.

Dom był praktycznie całym majątkiem pana Stanisława, więc nie napisał on żadnego testamentu (no bo w jakim celu, skoro niewiele do ewentualnego podziału zostało)

Tylko że jest jedno ALE.

A mianowicie… Tak, chodzi o zachowek. A konkretnie…

darowizna a zachowek

Ale nikt (ani pan Stanisław, ani też obdarowany wnuk) o tym nie pomyślał.

Wnuk pomagał we wszystkim dziadkowi, dom odremontował z własnych pieniędzy i wszystko dobrze się układało.

Niestety kilka lat po zawarciu umowy darowizny pan Stanisław zmarł.

Dzieci pana Stanisława (jak to najczęściej bywa) nie miały wiedzy o żadnej umowie i pozostawały w przekonaniu, iż teraz są właścicielami. Zaczęli już nawet rozmawiać o sprzedaży domu i podziale pieniędzy.

Trudno sobie wyobrazić ich zaskoczenie, kiedy dowiedzieli się co się stało…

Ale zmierzając do sedna :

Darowizny (niestety) mają wpływ  (i to duży) na możliwość domagania się  zachowku.

Co to oznacza w tym przypadku?

Otóż to, iż dzieci pana Stanisława będą  mogły od obdarowanego wnuka domagać się wypłacenia pieniędzy właśnie z tytułu zachowku.

I to całkiem sporych pieniędzy.

Na tyle sporych, iż w  takich sytuacjach obdarowany często musi ratować się sprzedażą otrzymanego domu.

Tymczasem wnuk zaczął nerwowo szukać wszystkich faktur, rachunków i paragonów na potwierdzenie wydatków, jakie ponosił w związku z licznymi remontami domu.

Temat ” darowizna a zachowek” do łatwych (ani zazwyczaj przyjemnych) nie należy.

Dlatego właśnie będzie przedmiotem kilku najbliższych wpisów.

Jak przepisać majątek?  To zależy. Duże znaczenie ma cel, jaki chcesz osiągnąć… Najprostsze rozwiązania nie zawsze są najlepsze.

I jeszcze raz na koniec: dobrze się zastanów nad konsekwencjami umowy, którą zamierzasz zawrzeć.

🙂