Prawdopodobnie tak, ale… Wiem, że odpowiedź “to zależy” nie jest najbardziej lubiana. Tak więc odpowiadam: prawdopodobnie tak, ale:
Ważne jest to, jaka czynność prawna miała miejsce.
To naprawdę ma znaczenie. Czy na pewno była to darowizna? Tak, może tego nie wiedziałeś, ale… testament i darowizna to nie są jedyne sposoby na przekazanie nieruchomości.
Tak więc jeszcze raz: jaka czynność prawna miała miejsce? Nie masz pewności? Sprawdź, co wynika z treści księgi wieczystej.
Nie dysponujesz odpisem księgi wieczystej? Nie szkodzi, z treścią księgi wieczystej zapoznasz się online, bez ponoszenia kosztów.
No dobrze, aby nie komplikować sprawy zakładamy, że była to jednak darowizna.
Dobrze jest też sprawdzić, czy na pewno oboje rodzice podarowali rodzeństwu nieruchomość. Prawdopodobnie tak, ale może tak być – i tak się czasami naprawdę zdarza – iż nieruchomość była majątkiem osobistym jednego tylko z rodziców i to ten właśnie tylko rodzic podarował tę nieruchomość Twojemu bratu czy siostrze.
I tu jeszcze jedna kwestia: każdy może dowolnie dysponować swoim majątkiem. Wiem, brzmi to jak tzw. oczywista oczywistość, ale i tak to napiszę.
Zachowku możesz domagać się dopiero po śmierci spadkodawcy (darczyńcy).
Sam fakt, iż dowiedziałeś się, że rodzice “przepisali” dom na brata czy siostrę jeszcze nie daje Ci żadnych uprawnień. Tak, ja rozumiem iż możesz być rozczarowany taką informacją i samą decyzją rodziców, ale jeszcze raz: możliwość dochodzenia zachowku powstaje dopiero po śmierci spadkodawcy czy darczyńcy. Dobrze, to już wyjaśniliśmy.
A jeśli lubisz czytać przepisy – podaję podstawę prawną:
Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.
Domaganie się zachowku na drodze sądowej
Jesteś uprawniony do tego, aby domagać się zachowku od brata czy siostry?
W takiej sytuacji to Ty musisz podjąć działania. I co więcej: to Ty musisz wskazać kwotę, jakiej będziesz się domagać. Trzeba będzie zacząć całą procedurę od napisania i wysłania wezwania do zapłaty.
To Ty – jako uprawniony do zachowku – musisz też wskazać, jakiej kwoty się domagasz.
Pamiętasz na pewno, iż roszczenie o zachowek to roszczenie o zapłatę określonej sumy pieniędzy.
I nie jest to wcale takie łatwe, aby taką kwotę określić, natomiast ma to spore znaczenie, gdyż od podanej kwoty zależy np. właściwość sądu i wysokość opłaty od pozwu, którą będziesz musiał uiścić.
Nie chcesz wnosić sprawy do sądu? Rozumiem, takie sprawy są szczególnie trudne gdy trzeba pozwać brata czy siostrę.
Może w takiej sytuacji mediacja będzie dobrym rozwiązaniem? Oczywiście obie strony musza zgodzić się na mediację, ale pamiętaj:
mediacja ma wiele zalet – w szczególności jej koszt jest znacznie niższy niż sprawy sądowej.
Przedawnienie roszczenia o zachowek
Jesteś uprawniony do tego, aby domagać się zachowku? Wnieś pozew zanim roszczenie będzie przedawnione!
To naprawdę ważne. W przeciwnej sytuacji najprawdopodobniej przegrasz sprawę i narazisz się na niepotrzebne koszty.
Przedawnienie w sprawach o zachowek reguluje art. 1007 kodeksu cywilnego.
Nieco inaczej wygląda to przedawnienie gdy mamy do czynienia z dziedziczeniem na podstawie testamentu, a nieco inaczej gdy chodzi o dziedziczenie ustawowe.
Zgodnie z treścią przepisu:
Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu.
Może tak być, iż nie było żadnego testamentu – gdyż właśnie cały majątek(lub też najważniejszy składnik tego majątku został przekazany na podstawie umowy darowizny).
Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku.
Przedawnienie roszczeń to temat nieco bardziej złożony – w pewnych przypadkach dochodzi do przerwania biegu przedawnienia.
Dlatego też – jeśli jesteś uprawniony do takiego roszczenia – nie zwlekaj zbyt długo z podjęciem działań.
O samym przedawnieniu pisałam wiele razy – a jeśli będą pytania w tym zakresie, wrócę do tematu.
Jeśli darowizny dokonali oboje rodzice: być może trzeba będzie tego zachowku domagać się dwa razy, ważne ze względu na przedawnienie liczone od daty otwarcia spadku.
Inną jeszcze kwestią jest to, czy za życia rodziców nie dostałeś przypadkiem od nich jakiejś znaczącej darowizny? Znowu trzeba mieć świadomość tego, co wynika z treści przepisu:
“Zapis windykacyjny oraz darowiznę dokonane przez spadkodawcę na rzecz uprawnionego do zachowku zalicza się na należny mu zachowek. Jeżeli uprawnionym do zachowku jest dalszy zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek także zapis windykacyjny oraz darowiznę dokonane przez spadkodawcę na rzecz jego wstępnego.”
Reasumując jednak treść wpisu: jeśli rodzice przekazali umową darowizny (prawie) cały swój majątek na rzecz brata czy siostry, roszczenie nie jest przedawnione, a Ty sam nie otrzymałeś od rodziców za ich życia porównywalnych znaczących darowizn:
tak, najprawdopodobniej po śmierci spadkodawcy (darczyńcy) będziesz mógł domagać się zachowku.
Oczywiście, zakładamy też, iż nie było testamentu, w którym zostałbyś skutecznie wydziedziczony.
Tak więc sam widzisz: odpowiedź na tytułowe pytanie brzmi: prawdopodobnie tak, ale…
