Czy wszystkie pieniądze wchodzą w skład spadku?

Pytanie postawione w temacie wpisu wyda Ci się może trochę niezrozumiałe, czy nawet nie do końca poważne, bo niby dlaczego część pieniędzy stanowiąca majątek spadkodawcy miałaby do spadku nie wchodzić? No i co też miałoby się stać z tymi pieniędzmi gdyby do spadku nie weszły?

O tym właśnie będzie w dzisiejszym wpisie. Jak pewnie wiesz, przepisy dotyczące prawa spadkowego znajdują się w kodeksie cywilnym. Ale. Przepisy dotyczące dysponowania swoim majątkiem na wypadek śmierci znajdziesz też w innych ustawach.   Na przykład w … prawie bankowym.

Nie spodziewałeś się tego, prawda?

(0k, może doskonale znasz te przepisy, a nawet już wdrożyłeś w życie rozwiązanie, które te przepisy przewidują, ale z moich rozmów z klientami wynika, iż wiele osób wciąż nie wie o takiej możliwości)

Tak – generalnie pieniądze spadkodawcy wchodzą do masy spadkowej – niezależnie od tego, gdzie spadkodawca je przechowywał – na rachunku bankowym czy w przysłowiowej skarpetce.

Przejdźmy jednak już do tematu wpisu.

Chodzi dokładnie o art. 56 ustawy Prawo Bankowe:

Przepis ten ustanawia dyspozycję na wypadek śmierci.

A zgodnie z tym przepisem:

Posiadacz rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo- rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej może polecić pisemnie bankowi dokonanie po swojej śmierci wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom: małżonkowi, wstępnym,zstępnym lub rodzeństwu określonej kwoty pieniężnej.  

Czyli:

musisz – jako posiadacz rachunku wykazać inicjatywę i złożyć pisemnie w banku taką dyspozycję.

I dalej:

W dyspozycji nie może zostać wskazana dowolna osoba.

Zgodnie z treścią przepisu możesz wskazać tylko osoby z najbliższej rodziny czyli męża czy żonę, dzieci (ewentualnie wnuki), rodziców czy też rodzeństwo.

Tak więc nie możesz wskazać w treści takiej dyspozycji partnera czy partnerki.

(niesprawiedliwe? Cóż, tak bywa. Prawo spadkowe i cywilne przewidują różne instytucje)

To teraz dalsza, bardzo istotna kwestia:

Czy taka dyspozycja może być dokonana na dowolną kwotę?

Otóż nie tak do końca.

Podstawę stanowi tu art. 56 ust. 2 prawa bankowego:

Kwota wypłaty bez względu na liczbę wydanych dyspozycji, nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne  wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat z nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku.

Czyli kwota nie może być zupełnie dowolna, ale to i tak jest całkiem sporo.

I przechodzimy właśnie do odpowiedzi na pytanie:

zgodnie z punktem 5 art. 56 prawa bankowego:

Wypłacona na podstawie tego przepisu kwota nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku.

To teraz pytania i odpowiedzi:

Czy taka deklaracja wpływa jakoś na sporządzenie testamentu?

Nie, testament możesz sporządzić niezależnie od takiej dyspozycji i oczywiście w testamencie możesz powołać do dziedziczenia dowolną osobę.

Czy taką dyspozycję można zmienić lub odwołać?

Otóż można – przepis wprost dopuszcza taką możliwość, dyspozycja może być w każdym czasie odwołana lub zmieniona – w formie pisemnej

Czy można zrobić więcej niż jedną taką dyspozycję?

Tak, ale ich łączna wysokość nie może przekraczać sumy wskazanej w przepisie – wspomnianym już powyżej art. 56 ust. 2 prawa bankowego.

A jeśli mam rachunki bankowe w wielu bankach – czy obowiązuje mnie ten limit?

Tak, można mieć rachunek w jednym banku i tam “trzymać” całe oszczędności, można mieć rachunki w kliku różnych bankach. Ale nie można w każdym z banków złożyć takiej dyspozycji na maksymalną kwotę- i tak ma to sen, gdyż w takiej sytuacji mogłoby się okazać, iż masy spadkowej praktycznie nie ma i niestety spadkobiercy (lub część spadkobierców) zostali pokrzywdzeni.

No dobrze, a co jeśli był to rachunek wspólny spadkodawcy i innej osoby?

No i … (tak, musiałeś o tym pomyśleć) co z zachowkiem, jeśli spadkodawca zdecydował się dokonać takiej dyspozycji na możliwie najwyższą kwotę dopuszczoną w przepisach np. na rzecz małżonka albo jednego z dzieci, a kwota ta w praktyce wyczerpywała jego oszczędności?

O tym napiszę w jednym z kolejnych wpisów:)