Prawo spadkowe w praktyce
czyli wszystko co trzeba wiedzieć o dziedziczeniu i sukcesji
Jestem adwokatem. Pomagam w sprawach o stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku oraz o zachowek.
Wyjaśniam, jak poprawnie napisać testament oraz jak przekazać firmę następcom.
W artykułach, które znajdziesz na tym blogu, tłumaczę zawiłości prawa spadkowego.
Zniesienie współwłasności nieruchomości: dlaczego jednak warto to zrobić?
Często jest tak, iż do powstania współwłasności dochodzi wskutek dziedziczenia. Może być tak, iż po rodzicach dziedziczy np. kilkoro dzieci. Może też być tak, iż po osobie, która nie miała swoich dzieci dziedziczą jej rodzice czy też rodzeństwo. Uwaga: współwłasność może wynikać z różnych tytułów, ale nie to jest najważniejsze w tym wpisie. Różnych sytuacji może tu być naprawdę sporo. A współwłasność niestety zazwyczaj powoduje sporo problemów. Współwłaściciele muszą jakoś dogadywać się w kwestii bieżącego ‘funkcjonowania” nieruchomości. Trzeba w końcu przeprowadzać remonty, ponosić wszelkie koszty napraw, płacić podatki od nieruchomości. No i raczej potrzebna byłaby zgoda wszystkich współwłaścicieli, aby np. sprzedać nieruchomość. Finansowanie i remonty to zwykłe i typowe obszary nieporozumień między współwłaścicielami. Nierzadko jest też tak, iż w domu stanowiącym współwłasność mieszka tylko jedna osoba, a pozostałe nie mają nawet dostępu do nieruchomości. Jak widzisz: współwłasność nie jest wcale wymarzonym rozwiązaniem. Nie, ma przepisu nakazującego zniesienie współwłasności. Nie ma tez limitu czasu, w którym można takie postępowanie przeprowadzić. Jednak – jeśli rozważasz wniesienie takiej sprawy do sądu nie warto zwlekać z tym zbyt długo. Współwłasność nieruchomości: możliwe problemy Wskazane powyżej trudne sytuacje nie wyczerpują jeszcze niestety listy możliwych problemów. W sumie to problem, o którym teraz wspomnę, może okazać […]
Zachowek : komu przysługuje
Tak, dziś znowu o zachowku. I ponownie o tym, kto jest uprawniony, aby wystąpić z takim powództwem. Tym razem krótko. Treść przepisu art. 991 kodeksu cywilnego przytaczałam już w wielu wpisach (np. w tym) Pomimo tego często spotykam się z pytaniem “czy mogę domagać się zasądzenia zachowku”? Wiem, odpowiedź może Cię rozczarować. Ale cóż: moja odpowiedź zawsze oparta jest na podstawie przepisów. Wiele razy już musiałam udzielić tej odpowiedzi. Krąg uprawnionych do dochodzenia zachowku jest węższy niż krąg spadkobierców ustawowych. Możliwe, iż w sytuacji gdyby nie było testamentu, byłbyś spadkobierca ustawowym. Jednak: dziedziczenie testamentowe ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Inaczej wszak pisanie testamentów nie miałoby sensu. Jeśli więc rozwiedziona bezdzietna ciocia (której rodzice już nie żyją) zapisała w testamencie cały swój majątek kuzynce, przyjaciółce czy nawet przekazała ten majątek na rzecz fundacji : Ty jako bratanek (bratanica) czy tez siostrzeniec (siostrzenica) nie będziesz mógł skutecznie domagać się zachowku. Każdy może dowolnie dysponować swoim majątkiem – co oznacza także, iż każdy może napisać testament i w jego treści wskazać dowolna osobę jako spadkobiercę.
Dziedziczenie przez małżonka na podstawie ustawy
Pytanie mogłoby wydawać się proste, a odpowiedź i tak brzmi “to zależy”. Tym razem chodzi o pytanie “jaki udział w spadku przypada małżonkowi w sytuacji dziedziczenia na podstawie ustawy”. To jedno z tzw. często zadawanych pytań. Tak, na to pytanie odpowiedź brzmi “to zależy”. Zależy od tego, kim są pozostali spadkobiercy. Troszkę inaczej sytuacja wygląda gdy dziedziczy małżonek wraz z dziećmi, a inaczej gdy dziedziczy małżonek i rodzice spadkodawcy. Zacznijmy od typowej sytuacji, gdy pozostaje małżonek i dzieci. Otóż zgodnie z treścią przepisu: W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Tak więc: – jeśli spadkodawca pozostawił żonę czy męża i dwoje dzieci to każda z tych osób z ustawy dziedziczyć będzie po 1/3. – w sytuacji gdy spadkodawca pozostawił żonę czy męża i pięcioro dzieci : udział małżonka to 1/4, pozostała część przypada dzieciom w częściach równych Dziedziczenie ustawowe nie zawsze jest proste Może być jednak i tak, iż spadkodawca nie miał dzieci, pozostawił za to pozostawił małżonka i rodziców. Taką sytuację też przewiduje przepis: W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy […]
Dział spadku a darowizny dokonane przez spadkodawcę
Dział spadku pomiędzy rodzeństwem zazwyczaj budzi duże emocje. Jest tak w szczególności w takich sytuacjach, gdy rodzic (spadkodawca) za życia nie przemyślał tej kwestii i nie napisał testamentu. Nie, akurat ten wpis nie będzie dotyczyć zachowku. Będzie natomiast o dziale spadku. Bardzo tak jest, iż spadkobiercami ustawowymi są dzieci spadkodawcy. Wcale nierzadko zdarza się, iż są to dzieci z różnych małżeństw czy związków spadkodawcy. i nierzadko zdarza się też i tak, z jedno z tych dzieci otrzymało wcześniej od tego właśnie spadkodawcy pewien składnik majątkowy o bardzo dużej wartości – np. mieszkanie. A przecież fakt otrzymania takiej darowizny nie zmienia porządku dziedziczenia ustawowego. I ten obdarowany nadal pozostaje spadkobiercą ustawowym. Będąc tym spadkobiercą ustawowym, który nie otrzymał żadnej darowizny pomyślałbyś, że to niesprawiedliwie, prawda? Brat czy siostra dostał wcześniej mieszkanie od rodzica, a teraz i tak będzie uczestniczyć w podziale pozostawionego majątku, który to majątek do podziału może wcale nie być już teraz bardzo duży. Ustawodawca przewidział takie sytuacje. I dał temu wyraz w przepisie, który zaraz tu przytoczę. Tylko najpierw jeszcze raz wspomnę, iż : mówimy tu o dziedziczeniu ustawowym. I o sytuacji, gdy tymi spadkobiercami ustawowymi są zstępni (ewentualnie zstępni i małżonek) Zobacz więc teraz co dokładnie […]
Kto jest uprawniony do dochodzenia zachowku?
Zachowek to źródło nieustannych pytań i wątpliwości,no i jeden z tych tematów,które w przypadku prawa spadkowego budzą spore emocje. I w sumie ja to nawet rozumiem. Wiem, kolejny wpis miał dotyczyć już innej tematyki, ale … następne wpisy już na pewno dotyczyć innych zagadnień. Pozostaje tylko pytanie, czy jest większe zapotrzebowanie na wpis o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, czy też na wpis o pianiu testamentów. Zachowek (jak i prawo spadkowe) są uregulowane przepisami znajdującymi się w kodeksie cywilnym. Przepis dotyczący zachowku przytaczałam już wielokrotnie: A chodzi o art. 991 kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią tego przepisu: Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). Teoretycznie przytoczony przepis wydaje się być jasny, jednak… Niewiele jest przepisów tak prostych, iż żadnych wątpliwości nie budzą. Kto może skutecznie domagać się zasądzenia zachowku? W treści przepisu jest mowa o zstępnych, małżonku i rodzicach spadkodawcy. Ale nie oznacza to, iż wszystkie wymienione osoby mogą jednocześnie występować z […]
Zachowek: jaki udział?
Ostatni wpis był o zachowku, tak więc ten dzisiejszy będzie o … tak: o zachowku. Ten wpis będzie jednak nieco krótszy niż ostatni, a potem będą już wpisy dotyczące innych zagadnień. Zachowek jest uregulowany w kodeksie cywilnym – a dokładnie w art. 991 i dalszych k.c. Zgodnie z treścią przepisu: Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). Tak dokładnie brzmi przepis. Przepis wydaje się być jasny, ale… masz rację: wydaje się być jasny. Chyba niewiele jest przepisów, które nie budzą absolutnie żadnych wątpliwości… A jeśli chodzi o ten właśnie przytoczony powyżej przepis – jedna z takich wątpliwości dotyczy tego, w jakiej dacie ma być spełniony wymóg małoletniości czy też wymóg trwałej niezdolności do pracy. A możliwości mogłoby być w tym zakresie kilka. Przykłady takich dat to np. data otwarcia spadku, data ogłoszenia testamentu, data uprawomocnienia się postanowienia w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku… A to pewnie jeszcze nie wszystko. Często jest tak, iż sam przepis […]
Zachowek jak było dziedziczenie ustawowe?
Zachowek był już tematem bardzo wielu wpisów. Ale zainteresowanie tą tematyką nie słabnie – stąd też są i będą kolejne wpisy. Jednym z często pojawiających się pytań w temacie zachowku jest pytanie o to, czy zachowek należy się tylko wtedy, gdy spadkodawca pozostawił testament. Otóż nie jest to takie proste. Pewnie się domyślasz, iż odpowiedź na takie pytanie brzmi “nie”, ewentualnie : “to zależy”. Jeśli taki spadkodawca pozostawił (ważny) testament, w którym wskazał jako spadkobiercę np. kuzyna czy sąsiadkę, to dzieci takiego spadkodawcy (ewentualnie inne uprawnione osoby) będą mogły wnosić pozew o zachowek. To raczej nie budzi wątpliwości. Oczywiście taki pozew powinien być wniesiony w terminie i prawidłowo opłacony, ale to już inna sprawa. Często spotykaną wątpliwością jest to, czy pozew o zachowek może być skutecznie wniesiony gdy żadnego testamentu nie było. Częste jest też przekonanie, że nie ma takiej możliwości. Ale czy aby na pewno? Wspomniałam już, iż życie jest bardziej skomplikowane. Przepisy i orzecznictwo też do prostych nie należą. Zastanówmy się więc teraz nad taką sytuacją: Co gdy nie było testamentu, ale były darowizny? spadkodawca nie napisał żadnego testamentu, gdyż… prawie nic już nie miał. A prawie nic nie miał, gdyż cały swój majątek rozdysponował […]
Napisałeś testament? To świetnie, ale…
Wiele razy na blogu wskazywałam, iż napisanie przemyślanego testamentu jest dobrym pomysłem. Mówiłam, iż warto rozważyć takie działanie, także (zwłaszcza) w sytuacji gdy jako młody człowiek prowadzisz swoją firmę, masz dzieci z kilku związków czy też pozostajesz w związku nieformalnym. Pamiętasz też zapewne, iż w małżeństwach które nie mają dzieci, małżonek nie jest jedynym spadkobiercą – w przypadku dziedziczenia ustawowego. Tak więc znasz zalety i korzyści, jakie daje przemyślany testament i taki też testament właśnie napisałeś. To bardzo istotne, ale… pozostaje jeszcze (co najmniej) jedna ważna sprawa. Testament. Czy pomyślałeś o tym, że… Ktoś (spadkobiercy) powinni wiedzieć o tym, iż napisałeś testament? Zastanowiłeś się skąd ci spadkobiercy w przyszłości będą wiedzieli o tym, że istnieje jakiś testament? Chyba wiele już razy wspominałam, iż dobrym pomysłem jest testament w formie notarialnej. Taki testament znacznie łatwiej odnaleźć, niż testament w zwykłej pisemnej formie. Na marginesie: przepisy prawa spadkowego przewidują taką instytucję jak “wykonawca testamentu”. Może to okaże się dobrym pomysłem w Twoim przypadku? Jeśli tak uznasz, to wskaz taką osobę właśnie w treści testamentu. Możesz oczywiście powiedzieć spadkobiercom o fakcie sporządzenia testamentu. Ale są sytuacje, kiedy może okazać się to niekoniecznie dobrym pomysłem. Możesz też rozważyć poinformowanie o […]
Jestem adwokatem. Prowadzę kancelarię adwokacką we Wrocławiu. W swojej praktyce zajmuję się sprawami z zakresu prawa spadkowego. Doświadczeniem zdobytym w trakcie aplikacji adwokackiej oraz na salach sądowych dzielę się z Czytelnikami w ramach tego bloga.