Sprawy o dział spadku – najczęściej dokonywane pomiędzy rodzeństwem – budzą niemal takie emocje jak podział majątku po rozwodzie. Bo też i te dwa rodzaje spraw są do siebie dość mocno podobne pod wieloma względami. Ale że to blog o prawie spadkowym, będzie w tym wpisie mowa o dziale spadku.

Dziś wpis w formie, jaka zazwyczaj cieszy się zainteresowaniem czyli pytania i odpowiedzi. Krótkie pytania i krótkie odpowiedzi. Zainteresował Cię szczególnie jeden z poruszanych wątków? Daj znać w komentarzach!

O co dokładnie chodzi w sprawie o dział spadku?

Czasami jest tak, iż po danej osobie dziedziczy tylko jeden spadkobierca. Wtedy nie ma problemu jeśli chodzi o dzielenie majątku. Ale często jest tak, iż tych spadkobierców jest wielu – i wtedy pojawia się potrzeba, aby spadkobiercy podzielili między siebie odziedziczony majątek. I właśnie podział odziedziczonego majątku między spadkobiercami to istota działu spadku.

Czy jest jakiś termin na przeprowadzenie sprawy o dział spadku?

Nie – przepisy nie przewidują takiego terminu – ale wierz mi – lepiej zrobić to wcześniej niż później. Może zapytasz dlaczego? Powodów jest kilka – choćby taki, iż po latach trudniej ustalić co wchodziło w skład spadku, jaką poszczególne składniki mają wartość – no i stan współwłasności – w szczególności nieruchomości najczęściej generuje sporo nieporozumień.  Nie ma jednak terminu, w którym musicie wnieść taką sprawę do sądu.

Jaki sąd rozpatruje sprawy o dział spadku?

Sąd Rejonowy – zawsze w pierwszej instancji, niezależnie od wartości dzielonego majątku.

Czy trzeba wnosić taką sprawę do sądu?

Jeśli spadkobiercy potrafią dojść do porozumienia we własnym zakresie – nie ma obowiązku wnoszenia sprawy do sądu. Jeśli jednak w skład odziedziczonego majątku wchodzi nieruchomość: konieczna będzie forma aktu notarialnego.

Jak długo trwa w sądzie sprawa o dział spadku?

To zależy… od stron postępowania. Jeśli strony dojdą – chociaż w jakimś zakresie – do porozumienia, sprawa zapewne skończy się szybciej. Im więcej kwestii spornych – tym dłużej zazwyczaj trwają takie sprawy. Jest tak z uwagi na konieczność przeprowadzania postępowania dowodowego. Jeśli np. strony mają całkowicie odmienne wyobrażenie co do wartości nieruchomości konieczne staje się sporządzenie opinii przez biegłego. A jak się pewnie domyślasz – to trwa. Może być tak, iż w jednym postępowaniu potrzebnych będzie kilka różnych opinii. W takich sytuacjach nie ma co liczyć, iż sprawa zakończy się szybko. Może być tez tak, iż trzeba będzie przeprowadzić dowód z zeznań świadków – a to trwa.

Czas trwania sprawy – możliwe komplikacje

W końcu sąd musi wezwać świadków na termin rozprawy, wyznaczyć termin rozprawy, może być tak, iż świadków będzie wielu i trzeba będzie wyznaczyć kilka rozpraw, aby ich wszystkich przesłuchać. No i zawsze może być tak, iż jakiś świadek nie przyjdzie i trzeba będzie wyznaczać kolejne terminy rozpraw. Komplikacji może być tu wiele. I wracając do opinii: może tak być, iż jedna strona czy nawet obie strony zgłoszą zarzuty do opinii, będą wnioskować o przesłuchanie biegłego, czy nawet o powołanie nowego biegłego. I domyślasz się pewnie, iż ma to spory wpływ na czas trwania całej sprawy. Sam widzisz: brak porozumienia może oznaczać całe lata „chodzenia po sądach”. A przecież koszty utrzymania nieruchomości trzeba ponosić na bieżąco, prawda?

Czy mogę zmusić pozostałych spadkobierców do przeprowadzenia działu spadku?

Nie możesz zmusić nikogo do podpisania umowy w jakiejkolwiek formie, możesz jednak wziąć sprawy w swoje ręce i wnieść sprawę do sądu. Na wniesienie sprawy do sądu nie potrzebujesz zgody pozostałych spadkobierców. To Ty jako wnioskodawca wnosisz sprawę do sądu i w treści wniosku wskazujesz wszystkich pozostałych spadkobierców. W takiej sytuacji pozostali spadkobiercy będą uczestnikami postępowania. Sąd zapewne zobowiąże ich do przedstawienia na piśmie swojego stanowiska. To już jednak dalsza kwestia: ważne jest to, iż w sytuacji braku porozumienia możesz przejąć inicjatywę i wnieść do sądu wniosek o dział spadku.

Czy można zawrzeć ugodę po wniesieniu do sądu sprawy o dział spadku?

Tak! jeśli tylko dojdziecie do porozumienia – nawet wiele miesięcy po wniesieniu sprawy do sądu! Co więcej: ugoda w takich sprawach to zazwyczaj dobry pomysł. Wiem, że to pewnie brzmi dość banalnie – ale oprócz sprawy w sądzie i majątku, który właśnie podlega podziałowi są jeszcze relacje rodzinne – i choćby dlatego warto tę ugodę rozważyć.

Czy w sprawie o dział spadku mogę domagać się zachowku?

Nie. Sprawy o dział spadku i o zachowek rozpatrywane są w różnych trybach, nie można ich łączyć w jednym postępowaniu. Jednak dobra wiadomość jest taka, iż – w sytuacji gdy jesteś uprawniony do wniesienia zachowku – możesz wnieść pozew o zachowek do właściwego sądu.

Jakie są możliwe sposoby jeśli chodzi o ten podział majątku w ramach działu spadku?

To pytanie zostawiłam na koniec – gdyż odpowiedź będzie nieco obszerniejsza. Dużo zależy od tego, co wchodzi w skład spadku. Najczęściej najbardziej wartościowym składnikiem masy spadkowej jest dom czy mieszkanie. I bardzo rzadko możliwy jest podział fizyczny takiej nieruchomości – tak więc najczęściej nieruchomość zostaje przyznana w całości jednej osobie – z obowiązkiem spłaty określonych kwot (odpowiadających wartości udziału) w określonym terminie na rzecz pozostałych osób. Może być też np. tak, iż spadkodawca pozostawił dwie nieruchomości – o różnej wartości i oprócz tego cenne ruchomości i pieniądze na koncie. W takich sytuacjach zależy jakie są stanowiska spadkobierców – chodzi jednak o to, aby każdy ze spadkobierców „dostał” składniki masy spadkowej zgodnie z posiadanym udziałem w spadku. Jeśli są dwie nieruchomości o różnej wartości i dwóch spadkobierców: w grę mogą wchodzić dopłaty na rzecz osoby, która „weźmie” nieruchomość o mniejszej wartości. Możliwości jest wiele, ważne jest to, jakie są stanowiska stron. Czasami każdy ze spadkobierców chce nieruchomość; zdarza się, iż nieruchomości wchodzącej w skład spadku nie chce nikt… Czasami może powstać problem jeśli chodzi o możliwość spłaty.

Czy dokonane darowizny przez spadkodawcę mają wpływ na dział spadku?

Tak! to szczególnie istotne gdy dziedziczą dzieci po rodzicach. Darowizny mają wpływ na dział spadku. Pisałam już o tym, ale niedługo planuję kolejny wpis na ten temat.

To częsta sytuacja. Rodzic za życia dał jedną nieruchomość jednemu z dzieci, a potem dwoje czy troje dzieci dziedziczy na podstawie ustawy. I w skald tego spadku wchodzi tylko jedna nieruchomość, którą dziedziczą wszystkie dzieci. Trudna sytuacja, prawda? Jest w kodeksie cywilnym przepis, który odnosi się do takich sytuacji.

Masz pytania dotyczące działu spadku? Zostaw je w komentarzach. Na pewno będzie jeszcze wiele wpisów o dzieleniu odziedziczonego majątku.

Potrzebujesz mojej pomocy w takiej sprawie? Napisz do mnie wiadomość!