Poruszony niedawno temat biednego małego chłopczyka ściganego przez bezlitosnego komornika za nieswoje długi wzbudził spore emocje…(niestety nie wiem, czy portale w końcu napisały coś więcej – tj. czy w tej historii byli inni spadkobiercy, jakie dokładnie czynności powziął ów bezlitosny komornik, czego konkretnie, na jakiej podstawie i dlaczego w ogóle domagał się czegoś od dziecka skoro dziecko dziedziczy zawsze z dobrodziejstwem inwentarza, czy w ogóle ten inwentarz został sporządzony…)
Tak czy inaczej:
Wiele osób po tym wpisie pytało jak ochronić dziecko przed długami spadkowymi?
Ponieważ pytań tych było naprawdę sporo, postanowiłam zrobić o tym zagadnieniu osobny wpis (wpisy).
Prawo spadkowe ustanawia ochronę małoletniego spadkobiercy – małoletni przyjmuje spadek z mocy ustawy z dobrodziejstwem inwentarza.
Dziecko (rodzic w imieniu dziecka) może też spadek odrzucić. ALE no właśnie.
Przepisy wymagają w takiej sytuacji od rodziców owego małoletniego spadkobiercy powzięcia pewnych czynności formalnych.
Dziecko (małoletni) przyjmuje z mocy ustawy spadek z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkodawcy do wartości czynnej spadku (a więc potocznie mówiąc, ktoś kto spadek przyjmuje z dobrodziejstwem inwentarza „nie dokłada ze swoich ponad wartość tego co odziedziczy” gdy okaże się, że spadkodawca pozostawił długi.
To co do zasady dobre rozwiązanie, tylko NIESTETY nie wolne od wad:
sporządzenie inwentarza kosztuje, zwłaszcza jeśli spadek zawiera np. nieruchomości, które musi wycenić rzeczoznawca. Koszt ten obciąża już niestety spadkobiercę.
Dlatego w pewnych sytuacjach dobrze jest spadek odrzucić.
Dorosły może to zrobić sam w swoim imieniu. To tylko jego decyzja i nie potrzebuje do tego niczyjej zgody.
W opisanej historii to zmarły dziadek pozostawił po sobie duże długi. Spadkobierca ustawowy – syn/córka tego dziadka – spadek w ustawowym terminie odrzucił.
Ale odrzucenie spadku przez rodzica nie oznacza jednak definitywnego zakończenia sprawy.
W takiej sytuacji, gdy rodzic spadek odrzuca, w jego miejsce wchodzi następne pokolenie – czyli wnuki spadkodawcy.
Jeśli są już pełnoletnie, mogą same udać się do kancelarii notarialnej, aby spadek odrzucić.
Jednak małoletnie dziecko nie może samo podjąć decyzji.
Co więcej: nawet rodzic, który chce odrzucić spadek w imieniu dziecka, nie może tak po prostu pójść do notariusza i oświadczyć, iż spadek w imieniu dziecka odrzuca.
Aby skutecznie spadek w imieniu dziecka odrzucić, konieczna jest zgoda sądu.
A żeby zgodę sądu uzyskać, trzeba oczywiście najpierw do tego sądu wystąpić z odpowiednim wnioskiem (to – jak się pewnie domyślasz – robią rodzice dziecka, nie samo dziecko, nawet jeśli jest już nastolatkiem)
Odrzucenie spadku w imieniu dziecka w kodeksie ładnie określa się jako „czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu”.
Jeszcze precyzyjniej rzecz ujmując, gdybyś był ciekaw jak to wygląda od strony formalnej – zgodnie z art. 583 k.p.c. – zezwolenia na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka sąd udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego.
Na marginesie: gdyby dziecko odziedziczyło np. mieszkanie, rodzice także nie mogliby w imieniu dziecka tego mieszkania sprzedać bez zgody sądu. Sprzedanie takiego mieszkania także jest bowiem „czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu”.
Ale wracając do tematu:
Samo tylko uzyskanie tej zgody sądu nie załatwia jeszcze definitywnie sprawy.
A mianowicie chodzi o to, iż:
sama ZGODA sądu na odrzucenie spadku nie jest jeszcze równoznaczna z faktycznym dokonaniem czynności, na którą to czynność sąd wyraził zgodę…
Pamiętaj o tym, bo to naprawdę WAŻNE.
Co z tego, że sąd się na taką czynność zgodzi, bo uzna, iż faktycznie jest zgodna z interesem dziecka, jeśli potem rodzice postanowienie sądu schowają do szuflady …
Nawet jeśli sąd zgodzi się na odrzucenie spadku przez dziecko i Ty jako rodzic w imieniu dziecka w oparciu o tę zgodę spadek odrzucisz w imieniu dziecka to też jeszcze nie jest równoznaczne z końcem wszystkich kłopotów. Pozostaje mianowicie kwestia szukania dalszych spadkobierców ustawowych. Może żyją np. rodzice zadłużonego spadkodawcy? Albo jego rodzeństwo?
Decyzja o tym, czy spadek odrzucić czy przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza zależy od realiów konkretnej sprawy. W pewnych sytuacjach lepiej ten spadek po prostu odrzucić.
Zastanów się dobrze, bo skutki raz podjętej decyzji bardzo trudno potem odwrócić.
To już właściwie mogłoby stanowić motto tego bloga: jakąkolwiek decyzję podejmujesz, rób to świadomie…
4 lutego 2014 @ 12:25
Myślę, że warto dodać, że w praktyce sądy nie zawsze tak łatwo wyrażają zgodę na odrzucenie spadku i trzeba trochę się napracować, żeby przekonać sąd, że tak będzie lepiej. Chcę więc powiedzieć, że mimo, że postępowanie to wydaje się takie proste i szybkie, to jednak wcale takie być nie musi, warto więc pełnomocnikowi udzielić wszystkich informacji na etapie składania wniosku, żeby sprawa faktycznie skończyła się na jednym terminie i to pozytywnie 🙂
4 lutego 2014 @ 13:35
Oczywiście. Wystąpienie do sądu z wnioskiem o zgodę na odrzucenie spadku przez dziecko nie oznacza automatycznie,
iż sąd wyda takie orzeczenie. Kwestia udzielenia pełnomocnikowi wszystkich informacji i to w miarę możliwości
niezwłocznie to już temat na zupełnie inny wpis… Dziękuję za komentarz!
5 lutego 2014 @ 11:00
Witam,
Czy jeżeli konieczne jest odrzucenie spadku po dziadku obywatelu RP mieszkającym w Polsce przez małoletniego (obywatela wyłącznie Wielkiej Brytanii i tam zamieszkującego), jego rodzic już odrzucił spadek, to czy to Sąd w Wielkiej Brytanii jest właściwy do wydania takiej zgody? ( powiedziano mi że tak bo tak wynika z Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 – przepis 1 i 8) i najważniejsze pytanie będzie on stosował prawo polskie czy brytyjskie i dlaczego? (to ma chyba spore znaczenie)
7 lipca 2014 @ 00:12
Witam, mam identyczny problem. Sad w PL odrzucil wniosek o zgode na odrzucenie spadku przez moje dzieci, bo zamieszkuja na terenie UK. Po kontakcie z Polskim Konsulatem dowiedzialam sie, ze sad w UK nie podejmie sie takiej sprawy, poniewaz zmarly nie mial nic wspolnego z UK i pani z konsulatu powiedziala, ze to jest bledne kolo. Probujemy jeszcze aby dzieci przyjely spadek z dobrodziejstwem inwentarza, ale wierzyciele juz pukaja do naszych drzwi i sama nie wiem jak sie to wszystko rozwiaze…nic tylko podziekowac ‘PSEUDO RZADZACYM’ w PL, ze tak ‘dbaja’ o swoich obywateli, a szczegolnie tych najmlodszych…brak slow!!!
27 lutego 2014 @ 09:11
Nasuwa mi się jeszcze jedno pytanie: w świetle ustalenia stanu majątku osoby zmarłej do jakiej instytucji w Polsce można się zwrócić w celu ustalenia długów??? Gdzie szukać ewentualnych pasywów???
2 marca 2014 @ 22:17
a co w przypadku gdy sąd udzieli takiej zgody po uplywie 6 miesięcznego terminu na odrzucenie spadku w imieniu dziecka? albo postanowienie takie uprawomocni się już po upływie tego terminu?
19 kwietnia 2014 @ 02:38
Czy mogłabym uzyskać odpowiedź na pytanie mojej poprzedniczki? a konkretnie na drugą część? mam taką samą sytuację a mianowicie czekałam na rozprawę 5 miesięcy, następnie uzyskałam zgodę na odrzucenie spadku w imieniu dziecka ale nie zmieściłam się w terminie aby iść do notariusza. Poszłam do niego w dniu odebrania postanowienia, odrzuciłam spadek ale notariusz powiedział że jestem spóźniona o 5 dni. co w takiej sytuacji zrobić? było to 3 lata temu i szczerze mówiąc odrzuciliśmy spadek na wszelki wypadek nie wiedząc czy ojciec miał jakieś długi, ale dziś dowiedziałam się że ma do spłacenia 150 tyś. kredytu
18 grudnia 2014 @ 11:44
Odpowiedzi na Twoje pytanie udzielił SN w postanowieniu z dnia 20 listopada 2013 r. I CSK 329/13 – Złożenie wniosku o zezwolenie na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje zawieszenie – na czas trwania postępowania – biegu terminu określonego w art. 1015 § 1 k.c.; Po złożeniu wniosku do sądu opiekuńczego, termin do odrzucenia spadku ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym.
3 czerwca 2014 @ 12:20
Proszę o informacje co zrobić w takiej sytuacji
Ojciec mojego syna ( syn niepełnoletni) zmarł pozostawił długi bez masy spadkowej. Złożyłam oświadczenie o przjeciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Teraz zmarł dziadek mojego syna ze strony ojca. Czy syn dziedziczy po dziadku. Jeżeli tak to czy nie będzie odpowiadał za długi ojca. Czy tez złozyc takie oświadczenie , Co będzie jak syn stanie się pełnoletni
19 sierpnia 2014 @ 12:35
Chciałbym uściślić, czy tak jest, bo z tego co się orientuję, to odziedziczenie przez osobę małoletnią z dobrodziejstwem inwentarza nie narzuca obowiązku na małoletniego spisywania i wyceniania tego inwentarza, inaczej niż przy osobie pełnoletniej? Prosiłbym o informację czy tak faktycznie jest?
11 września 2014 @ 18:10
Mam problem, mój brat cioteczny pozostawił po sobie długi, nie wiem jakiej wielkości bo nie utrzymuje z tą rodziną kontaktu. Mam dziecko 7 letnie, które wychowuję bez ojca. Były mąż nie utrzymuje z nami kontaktu i nie mam możliwości prosić go o podpisanie dokumentów do sądu o dysponowanie majątkiem małoletniego. Co powinnam zawrzeć w wniosku do sądu i czy tylko mój podpis wystarczy, czy raczej sąd odzuci mój wniosek nawet go nie rozpatrując. Oboje z byłym mężem mamy pełne prawa rodzicielskie
13 października 2014 @ 07:20
jak napisac wniosek o zlikwidowanie zadlużeniaw przypadku gdy dzieci sa niepełnoletnie a rodzice jeszcze żyją?
15 października 2014 @ 13:30
Mam pytanie: jeśli niepełnoletni syn za kilka lat dorośnie, a nie mogliśmy dokonać w jego przypadku odrzucenia spadku po dziadku, bo sąd rodzinny nie wyraził na to zgody(sic!) (w związku z tym dziedziczy z dobrodziejstwem inwentarza), to w momencie 18-tki mogą do niego “zapukać” wierzyciele? I jak się przed tym chronić? W momencie ukończenia 18-tki osobiste odrzucenie spadku po dziadku przez syna jest prawomocne?
20 czerwca 2015 @ 18:20
Fajny blog, tyle komentarzy z pytaniami, a nikt nie odpowiada 🙂
Więc nawet nie dorzucam tu swojego pytania, życząc autorowi wszystkiego dobrego 🙂
7 grudnia 2015 @ 14:37
Ja mam w tej sprawie następujący problem, dostaliśmy z mężem z sądu zgodę na odrzucenie spadku przez nasze dzieci, jednak w postanowieniu sąd napisał, że zezwala małżonkom Agacie i Ryszardowi Nowakom na odrzucenie spadku przez ich małoletnie dzieci i to stworzyło problem u notariusza, gdyż powinniśmy być oboje przy podpisaniu aktu a mąż jest zagranicą i nie ma możliwości aby w najbliższym czasie przyjechał. Gdyby sąd napisał że zezwala Agacie Nowak i Ryszardowi Nowak na odrzucenie spadku, byłoby ok. Inaczej sformułowane zdanie, a pociąga ze sobą negatywne dla nas konsekwencje. Po drugie, w akcie zgonu jest data znalezienia zwłok a nie data śmierci i też są notariusze, którzy nie chcą aktu z nami ze względu na to podpisać. A treści aktu zgonu nikt już nie zmieni, bo nie było sekcji zwłok, bo nie było takiej konieczności.Istna paranoja, każdy interpretuje prawo jak chce, a nieobyty z tematem człowiek tylko na tym cierpi. To wszystko nie jest takie proste, a prawo polskie działa przeciwko obywatelowi.
23 stycznia 2016 @ 18:43
Dzień dobry. Mam złożoną w sądzie rodzinnym sprawę o ZEZWOLENIE NA DOKONANIE CZYNNOŚCI PRZEKRACZAJĄCEJ ZAKRES ZWYKŁEGO ZARZĄDU MAJĄTKIEM DZIECKA założyłam ją ponieważ brat mojej mamy zostawił długi i zarówno mama moja jak i ja odrzuciłyśmy juz spadek i moje pytanie jest następujące czy mój mąż będzie musiał być na rozprawie on nie jest spokrewniony ze spadkodawcą
7 listopada 2017 @ 08:08
Witam. Mam pytanie. W 2009 roku uzyskaliśmy zgodę sądu na odrzucenie spadku przez moje dzieci po dziadku. Obecnie zmarła moja mama i ja również odrzuciłem spadek i chce to zrobić również w imieniu moich jeszcze niepelnoletnich dzieci. Czy znowu muszę iść do sądu czy mogę z tamtą decyzja sądu iść tylko do notariusza.
24 stycznia 2018 @ 23:33
Witam,
Mam pytanie. Mój dziadek, którego stan w ostatnim okresie bardzo się pogorszył ma duży dług. Będziemy odrzucać spadek. Sytuacja mojego małoletniego syna w tej kwestii jest na tyle trudna, że ojciec biologiczny mojego syna (jesteśmy po rozwodzie), nie udziela pozwoleń w ważnych kwestiach dotyczących syna. Jest problem nie-alimentacji z jego strony. Starałam się pozbawić ojca biologicznego dziecka praw rodzicielskich w Holandii , gdzie mieszkamy, jednak bezskutecznie. Czy występując do polskiego z wnioskiem o zgodę o odrzucenie spadku będę potrzebować zgody drugiego rodzica, który de facto ma prawa rodzicielskie?
14 marca 2018 @ 23:51
Co mogę zrobić, gdzie zwrócić się i z jakim wnioskiem, w imieniu syna, któremu zmarł ojciec, aby sprawdzić co dziedziczy, czyli, czy i jak powinnam zbadać masę spadkową, czy też inwentarz po zmarłym? Nie posiadam informacji o tym, czy dlugi są, czy też ogólnie, jedli jest, jaki spadek. Chciałabym zabezpieczyć syna. Proszę o pomocne informacje.