Jeżeli spadkodawca nie pozostawia ważnego testamentu i dochodzi do stwierdzenia nabycia spadku na mocy ustawy, to w postępowaniu sądowym o dział spadku należy mieć na uwadze okoliczności wskazujące na rzeczywistą wolę spadkodawcy, jednak w takim stopniu, w jakim możliwe jest rozsądne i sprawiedliwe wobec wszystkich osób powołanych do spadku dokonanie tego działu.
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16.09.2009r., sygn. akt II CSK 243/09)
__________________________________________________________________
Zachowek (art. 991 Kodeksu cywilnego) podlega podatkowi od spadków i darowizn określonemu w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (jednolity tekst: Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89 ze zm.).
(Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4.01.2001r., sygn. akt III CZP 26/00)
__________________________________________________________________
Nieważny jest testament sporządzony przez spadkodawcę, który z powodu wieku i chorób osłabiających jego aktywność i siłę woli, nie jest w stanie przeciwstawić się naciskom i sugestiom osób trzecich, pod których opieką pozostaje (art. 945 § 1 pkt 1 KC).
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14.12.2011r., sygn. akt I CSK 115/11)
__________________________________________________________________
- Okoliczność, że testament został sporządzony w formie aktu notarialnego, nie stoi na przeszkodzie udowadnianiu jego nieważności, przewidzianej w przepisie art. 945 k.c.
- Nie stoi na przeszkodzie wydaniu opinii biegłego fakt, że osoba, której opinia miałaby dotyczyć, nie żyje. Akceptacja takiego stanowiska prowadziłaby do niemożności wykazania nieważności testamentu z przyczyny wymienionej w art. 945 § 1 pkt 1 k.c.
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25.06.1985r.,sygn. akt III CRN 181/85)
__________________________________________________________________
Stwierdzenie u spadkobiercy choroby psychicznej nie powoduje samo przez się nieważności testamentu (art. 945 § 1 pkt 1 k.c.). W takim wypadku niezbędnym jest przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego celem ustalenia zdolności testowania spadkobiercy w chwili sporządzenia przez niego testamentu.
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30.04.1976r, sygn. akt III CRN 25/76)
__________________________________________________________________
Powództwo o ustalenie nieważności testamentu jest niedopuszczalne. W przedmiocie ważności testamentu rozstrzyga sąd spadku w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku.
(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23.09.1966r, sygn. akt III CZP 66/66)
__________________________________________________________________
Brak daty w testamencie własnoręcznym pociąga za sobą jego nieważność tylko wtedy, gdy postępowanie sądowe nie doprowadzi do usunięcia wątpliwości, o których mowa w art. 949 § 2 k.c. Przy ich wyjaśnianiu sąd bierze pod uwagę także dowody wskazujące datę sporządzenia testamentu.
(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23.10.1992r, sygn. akt III CZP 90/92)
__________________________________________________________________
Sześciomiesięczny termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku z ustawy rozpoczyna się – zarówno dla spadkobiercy ustawowego powołanego w testamencie do spadku, jak i dla pozostałych spadkobierców ustawowych – z dniem, w którym dowiedzieli się oni z właściwego źródła o tym, że testament z uwagi na niezachowanie prawem przepisanej formy jest nieważny (art. 1015 § 1 k.c.).
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.01.1991r, sygn. akt III CZP 75/90)
_________________________________________________________________
- Obawa rychłej śmierci spadkodawcy, podobnie jak szczególne okoliczności uniemożliwiające lub znacznie utrudniające sporządzenie testamentu zwykłego, to samodzielna przesłanka skutecznego sporządzenia testamentu szczególnego.
- Obawa rychłej śmierci, jako podstawa sporządzenia testamentu ustnego, nie oznacza lęku, czy strachu przed śmiercią odczuwanego przez spadkodawcę.
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.03.2009r, sygn. akt I CSK 321/08)
_________________________________________________________________
Zapisem windykacyjnym mogą być objęte przedmioty majątkowe wymienione w art. 9811 § 2 k.c. należące do majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej.
(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18.07.2012r, sygn. akt III CZP 46/12)
_________________________________________________________________
Obliczenie zachowku następuje na podstawie wartości spadku ustalonej według cen z daty orzekania o roszczeniach z tego tytułu.
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4.07.2012r, sygn. akt ICSK 599/11)
_________________________________________________________________
Roszczenie o zachowek z art. 991 § 1 k.c. może być realizowane przez spadkobierców zarówno ustawowych jak i testamentowych. Użycie bowiem przez ustawodawcę sformułowania “byliby powołani do spadku” w treści art. 991 § 1 k.c., ma jedynie na celu określenie, że zachowek nie przysługuje “zawsze” zstępnym czy rodzicom, lecz “tylko wtedy” gdy osoby te dziedziczyłby w konkretnej sytuacji.
(wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 15.03.2012r, sygn. akt IACa 95/12)
__________________________________________________________________
Wartość spadku ustala się według cen z daty orzekania o roszczeniach o zachowku.
(wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27.10.2009r, sygn. akt VI ACa 376/09)
__________________________________________________________________
Jeżeli uprawniony do zachowku, dziedziczący z ustawy wespół z innymi osobami, nie otrzymał należnego mu zachowku, ma przeciwko współspadkobiercom roszczenia o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.02.2004r, sygn. akt II CK 444/02)
__________________________________________________________________
Długotrwałe niedopełnienie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych musi być spowodowane okolicznościami, które leżą po stronie spadkobiercy.
(wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16.11.2007r, sygn. akt VI ACa 768/07)
__________________________________________________________________
Gdy spadkodawca przebaczył spadkobiercy po wydziedziczeniu go w testamencie, wydziedziczenie to jest bezskuteczne bez względu na formę, w jakiej przebaczenie nastąpiło.
(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14.06.1971r, sygn. akt III CZP 24/71)
__________________________________________________________________
Obliczenie zachowku następuje na podstawie wartości spadku ustalonej według cen z daty orzekania o roszczeniach z tego tytułu.
(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26.03.1985r, sygn. akt III CZP 75/84)