Skip to content
Menu

czyli inaczej mówiąc:

Czy sąd w Polsce zawsze będzie właściwy do rozpatrzenia sprawy spadkowej?

Najpierw przeczytaj rozporządzenie 

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 650/2012
z dnia 4 lipca 2012 r.
w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego

a poza tym:

Kwestię jurysdykcji reguluje artykuł 1108 kodeksu postępowania cywilnego:

Stanowi on co następuje:

Art. 1108.  

§ 1. Do jurysdykcji krajowej należą sprawy spadkowe, jeżeli spadkodawca w chwili śmierci był obywatelem polskim lub miał miejsce zamieszkania bądź miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 2. Do jurysdykcji krajowej należą również sprawy spadkowe, jeżeli majątek spadkowy albo jego znaczna część znajduje się w Rzeczypospolitej Polskiej.

 ______________________________________________________________________

Obecnie coraz więcej osób mieszka i pracuje poza granicami kraju, gromadząc tam majątek, ale także zaciągając zobowiązania.

Sytuacja taka powoduje powstawanie wielu wątpliwości w kwestii określenia sądu, który będzie właściwy do rozpatrzenia sprawy spadkowej.

Wątpliwości są tym większe gdy spadkodawca miał majątek w kilku różnych krajach …

Także wielu cudzoziemców mieszka i pracuje w Polsce, gromadzi tu majątek oraz zaciąga zobowiązania.

________________________________________________________________________

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych:

Sprawa o stwierdzenie nabycia spadku po cudzoziemcu w zakresie wchodzących do spadku praw rzeczowych na terenie Polski podlega wyłącznej jurysdykcji sądów polskich.

(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9.08.2000r, sygn. akt I CKN 804/00)

Jurysdykcja sądu polskiego może istnieć w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po cudzoziemcu zmarłym za granicą, jeżeli spełnione zostaną następujące przesłanki: spadkobierca jest obywatelem polskim, nie jest możliwe uzyskanie stwierdzenia praw do spadku przed sądem ojczystym spadkodawcy, ruchomy majątek spadkodawcy znajduje się na terenie Polski.

(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5.08.1999r, sygn. akt II CKN 444/99)

______________________________________________________________

Jak przyjmuje się w doktrynie –  ustalając miejsce położenia majątku spadkowego, należy brać pod uwagę, gdzie znajdują się przedmioty wchodzące w skład tego majątku, w szczególności, w jakim państwie znajdują się rzeczy wchodzące w skład spadku. Dla przyjęcia, iż istnieje w danej sprawie  jurysdykcja krajowa sądów polskich wystarczający ustalenie, że w Polsce znajduje się znaczna część majątku spadkowego.

______________________________________________________________

Jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość położona w Polsce, to w zakresie dotyczącym tej nieruchomości sprawa spadkowa należy do wyłącznej jurysdykcji sądów polskich nawet wówczas, gdy spadkodawca w chwili śmierci nie był obywatelem polskim.

Jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość położona poza granicami kraju,  to jurysdykcja sądów polskich w odniesieniu do tej nieruchomości jest wyłączona.

______________________________________________________________

Dla istnienia jurysdykcji sądów polskich nie ma znaczenia, czy zgon spadkodawcy nastąpił w Polsce.

W odniesieniu do cudzoziemców lub bezpaństwowców (czyli osób, które nie posiadały obywatelstwa żadnego państwa), których zgon nastąpił za granicą, konieczne jest ustalenie, że mimo przebywania za granicą miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu tych osób w chwili ich śmierci było w Polsce.

______________________________________________________________

Jak przyjmuje się w doktrynie, w sytuacji gdy znaczna część majątku pozostawionego przez spadkodawcę  znajduje się w Polsce, jurysdykcja krajowa sądów polskich dotyczy całego majątku spadkowego –  a więc  także majątku ruchomego znajdującego się za granicą

W sytuacji, gdy w Polsce nie znajduje się znaczna część majątku spadkowego, pozostawionego przez spadkodawcę, sądy polskie mogą tylko dokonać czynności związanych z zabezpieczeniem spadku oraz otwarciem  i ogłoszeniem testamentu. _____________________________________________________________