Jeżeli spadkodawca nie pozostawia ważnego testamentu i dochodzi do stwierdzenia nabycia spadku na mocy ustawy, to w postępowaniu sądowym o dział spadku należy mieć na uwadze okoliczności wskazujące na rzeczywistą wolę spadkodawcy, jednak w takim stopniu, w jakim możliwe jest rozsądne i sprawiedliwe wobec wszystkich osób powołanych do spadku dokonanie tego działu.

(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16.09.2009r., sygn. akt II CSK 243/09)

__________________________________________________________________

Zachowek (art. 991 Kodeksu cywilnego) podlega podatkowi od spadków i darowizn określonemu w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (jednolity tekst: Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89 ze zm.).

(Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4.01.2001r., sygn. akt III CZP 26/00)

__________________________________________________________________

Nieważny jest testament sporządzony przez spadkodawcę, który z powodu wieku i chorób osłabiających jego aktywność i siłę woli, nie jest w stanie przeciwstawić się naciskom i sugestiom osób trzecich, pod których opieką pozostaje (art. 945 § 1 pkt 1 KC).

(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14.12.2011r., sygn. akt I CSK 115/11)

__________________________________________________________________

1. Okoliczność, że testament został sporządzony w formie aktu notarialnego, nie stoi na przeszkodzie udowadnianiu jego nieważności, przewidzianej w przepisie art. 945 k.c.
2. Nie stoi na przeszkodzie wydaniu opinii biegłego fakt, że osoba, której opinia miałaby dotyczyć, nie żyje. Akceptacja takiego stanowiska prowadziłaby do niemożności wykazania nieważności testamentu z przyczyny wymienionej w art. 945 § 1 pkt 1 k.c.

(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25.06.1985r.,sygn. akt III CRN 181/85)

__________________________________________________________________

Stwierdzenie u spadkobiercy choroby psychicznej nie powoduje samo przez się nieważności testamentu (art. 945 § 1 pkt 1 k.c.). W takim wypadku niezbędnym jest przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego celem ustalenia zdolności testowania spadkobiercy w chwili sporządzenia przez niego testamentu.

(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30.04.1976r, sygn. akt III CRN 25/76)

__________________________________________________________________

Powództwo o ustalenie nieważności testamentu jest niedopuszczalne. W przedmiocie ważności testamentu rozstrzyga sąd spadku w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku.

(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23.09.1966r, sygn. akt III CZP 66/66)

__________________________________________________________________

Brak daty w testamencie własnoręcznym pociąga za sobą jego nieważność tylko wtedy, gdy postępowanie sądowe nie doprowadzi do usunięcia wątpliwości, o których mowa w art. 949 § 2 k.c. Przy ich wyjaśnianiu sąd bierze pod uwagę także dowody wskazujące datę sporządzenia testamentu.

(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23.10.1992r, sygn. akt III CZP 90/92)

__________________________________________________________________

Sześciomiesięczny termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku z ustawy rozpoczyna się – zarówno dla spadkobiercy ustawowego powołanego w testamencie do spadku, jak i dla pozostałych spadkobierców ustawowych – z dniem, w którym dowiedzieli się oni z właściwego źródła o tym, że testament z uwagi na niezachowanie prawem przepisanej formy jest nieważny (art. 1015 § 1 k.c.).

(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.01.1991r, sygn. akt III CZP 75/90)

_________________________________________________________________

1. Obawa rychłej śmierci spadkodawcy, podobnie jak szczególne okoliczności uniemożliwiające lub znacznie utrudniające sporządzenie testamentu zwykłego, to samodzielna przesłanka skutecznego sporządzenia testamentu szczególnego.
2. Obawa rychłej śmierci, jako podstawa sporządzenia testamentu ustnego, nie oznacza lęku, czy strachu przed śmiercią odczuwanego przez spadkodawcę.

(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.03.2009r, sygn. akt I CSK 321/08)

_________________________________________________________________

Zapisem windykacyjnym mogą być objęte przedmioty majątkowe wymienione w art. 981¹ § 2 k.c. należące do majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej.

(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18.07.2012r, sygn. akt III CZP 46/12)

_________________________________________________________________

Obliczenie zachowku następuje na podstawie wartości spadku ustalonej według cen z daty orzekania o roszczeniach z tego tytułu.

(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4.07.2012r, sygn. akt ICSK 599/11)

_________________________________________________________________

Roszczenie o zachowek z art. 991 § 1 k.c. może być realizowane przez spadkobierców zarówno ustawowych jak i testamentowych. Użycie bowiem przez ustawodawcę sformułowania “byliby powołani do spadku” w treści art. 991 § 1 k.c., ma jedynie na celu określenie, że zachowek nie przysługuje “zawsze” zstępnym czy rodzicom, lecz “tylko wtedy” gdy osoby te dziedziczyłby w konkretnej sytuacji.

(wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 15.03.2012r, sygn. akt IACa 95/12)

__________________________________________________________________

Wartość spadku ustala się według cen z daty orzekania o roszczeniach o zachowku.

(wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27.10.2009r, sygn. akt VI ACa 376/09)

__________________________________________________________________

Jeżeli uprawniony do zachowku, dziedziczący z ustawy wespół z innymi osobami, nie otrzymał należnego mu zachowku, ma przeciwko współspadkobiercom roszczenia o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.02.2004r, sygn. akt II CK 444/02)

__________________________________________________________________

Długotrwałe niedopełnienie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych musi być spowodowane okolicznościami, które leżą po stronie spadkobiercy.

(wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16.11.2007r, sygn. akt VI ACa 768/07)

__________________________________________________________________

Gdy spadkodawca przebaczył spadkobiercy po wydziedziczeniu go w testamencie, wydziedziczenie to jest bezskuteczne bez względu na formę, w jakiej przebaczenie nastąpiło.

(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14.06.1971r, sygn. akt III CZP 24/71)

__________________________________________________________________

Obliczenie zachowku następuje na podstawie wartości spadku ustalonej według cen z daty orzekania o roszczeniach z tego tytułu.

(uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26.03.1985r, sygn. akt III CZP 75/84)