Prawo spadkowe w praktyce
czyli wszystko co trzeba wiedzieć o dziedziczeniu i sukcesji
Jestem adwokatem. Pomagam w sprawach o stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku oraz o zachowek.
Wyjaśniam, jak poprawnie napisać testament oraz jak przekazać firmę następcom.
W artykułach, które znajdziesz na tym blogu, tłumaczę zawiłości prawa spadkowego.
Dziedziczenie przez dziecko spoza małżeństwa
Sama nawet nie wiem, jak często już to pisałam: w sytuacji gdy spadkodawca nie napisał testamentu, ma miejsce dziedziczenie ustawowe. W testamencie oczywiście wskazujesz jako spadkobiercę dowolną osobę. A jeśli chodzi o dziedziczenie ustawowe: Zgodnie z treścią przepisu: W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Żaden przepis nie różnicuje sytuacji dzieci pochodzących z małżeństwa i tych pozamałżeńskich. Chyba dobrze, że tak jest? Masz inne zdanie – chętnie się dowiem, dlaczego tak myślisz. Doprecyzuję jeszcze : pisząc dzieci spoza małżeństwa mam na myśli nie tylko dzieci z nieformalnych związków, ale także dzieci z wcześniejszych małżeństw. I (niestety) często tak jest, iż ktoś zawiera (kolejny) związek małżeński i nie ma zupełnie kontaktu z dziećmi z wcześniejszych związków. (nie oceniam, naprawdę po wielu latach prowadzenia spraw spadkowych i rodzinnych zdaję sobie sprawę, jak różnie bywa w życiu) Tylko jeśli taka sytuacja dotyczy Ciebie: jest coś, o czym warto pomyśleć. A to “coś” to nic innego jak dziedziczenie. Może zastanawiałeś się kiedyś, co będzie w sytuacji gdy nie napiszesz żadnego testamentu? Co gdy nie napiszesz testamentu? Cóż, w takiej sytuacji dziedziczenie nastąpi zgodnie z zasadami opisanymi w kodeksie […]
Powołanie do spadku osoby niespokrewnionej
W testamencie możesz wskazać jako spadkobiercę dowolną osobę. Możesz też wskazać w testamencie dziecko. Tak, dziecko jak najbardziej może dziedziczyć na podstawie testamentu. Co więcej: spadkobiercą nie musi być osoba fizyczna – może być to osoba prawna np. spółka czy fundacja. Jeśli więc z jakiegokolwiek powodu chcesz wskazać w testamencie osobę spoza rodziny: odpowiedz sobie na pytanie, kto ewentualnie byłby uprawniony do zachowku. Jeśli tego nie rozważałeś, sprawdź co stanowi art. 991 kodeksu cywilnego: Czy wiesz, kto miałby prawo do zachowku? Krąg osób uprawnionych do zachowku jest nieco węższy niż krąg spadkobierców ustawowych. Zobacz, co dokładnie stanowi przepis: Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeśli są osoby, które mogłyby domagać się zachowku od spadkobiercy testamentowego: musisz liczyć się z tym, iż ktoś w przyszłości faktycznie z takim pozwem wystąpi. A dla spadkobiercy testamentowego będzie to spory problem. Nie dość, iż taki niespokrewniony spadkobierca raczej nie uniknie podatku od spadku, to jeszcze będzie […]
Czy intercyza ma wpływ na dziedziczenie?
Zacznijmy od tego, iż “intercyza” to pojęcie dość potoczne. Doprecyzujmy więc – czy zawarcie umowy o ustanowieniu rozdzielności majątkowej ma wpływ na dziedziczenie ustawowe? To częsta wątpliwość. Pisałam już tym – i to wiele razy, ale temat ten wciąż budzi wątpliwości. Nie brakuje tez osób, które są przekonane, iż ustanowienie rozdzielności majątkowej załatwi tez kwestie dziedziczenia. Tymczasem wcale tak nie jest. Cel ustanowienia rozdzielności jest zupełnie inny. Odpowiedź na pytanie postawione w temacie jest więc krótka: sam fakt podpisania “intercyzy” nie zmienia porządku dziedziczenia ustawowego. Każdy może dowolnie dysponować swoim majątkiem. W sytuacji gdy spadkodawca nie napisał testamentu ma miejsce dziedziczenie ustawowe. Kolejność dziedziczenia ustawowego określa ustawa – czyli kodeks cywilny. Konkretnie są to przepisy art. 931 i dalsze kodeksu cywilnego. Intercyza a testament Jeśli chcesz przekazać swój majątek – na wypadek śmierci – innej osobie, jeśli nie chcesz aby małżonek był spadkobiercą ustawowym, w szczególności jeśli są powody aby kogoś ze spadkobierców ustawowych wydziedziczyć – rozważ napisanie testamentu. Właśnie w tym celu pisze się testamenty – aby wskazać spadkobiercę (spadkobierców) którzy odziedziczą twój majątek. Pamiętaj tylko, aby cały testament napisać odręcznie i wyraźnie taki testament podpisać. Zawsze możesz też zdecydować się na pewniejszą formę testamentu czyli akt […]
Dział spadku – możliwe komplikacje
Sprawy o dział spadku budzą często większe emocje niż sprawy o podział majątku po rozwodzie. Z prawnego punktu widzenia są to zresztą sprawy dość podobne. Najczęściej uczestnikami spraw o dział spadku jest rodzeństwo, które dziedziczy spadek po rodzicach. Nawet w takiej sytuacji – w przypadku konfliktu – gdy sprawa trafi do sądu, można przypuszczać, iż w tym sądzie zostanie już na długo. dziedziczenie ustawowe Ale takie sprawy mogą być bardziej złożone. Zdarza się, iż spadkobiercy to kolejny małżonek oraz dzieci spadkodawcy – także z różnych związków. Tak – (drugi czy kolejny) małżonek jest spadkobiercą ustawowym. Często czytelnicy bloga piszą, iż planują zawrzeć kolejny związek małżeński i pytają, czy kolejny małżonek będzie dziedziczył. A odpowiedź jest zawsze taka sama: w sytuacji braku testamentu ma miejsce dziedziczenie ustawowe – czyli zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. Zdarza się, iż spadkobiercami są kolejny małżonek oraz dzieci z wcześniejszego związku czy nawet kilku wcześniejszych związków. Wierz mi – w takich sytuacjach niełatwo o porozumienie. A jeśli mamy jeszcze do czynienia z małoletnim spadkobiercą, reprezentowanym przez przedstawiciela ustawowego czyli najczęściej drugiego rodzica, to już w ogóle może być niełatwo. Można oczywiście napisać testament. I dobrze przemyślany testament rozwiązuje wiele problemów. Prawo spadkowe przewiduje wiele instytucji, takich […]
Dziedziczenie nie jest za opiekę
Dziedziczenie nie jest “za opiekę”. Tak jak pisałam już wiele razy: w sytuacji gdy nie ma testamentu – ma miejsce dziedziczenie na zasadach ustawowych – czyli zgodnie z przepisami ustawy. Dodajmy – ustawy czyli kodeksu cywilnego. Często (niestety) mam do czynienia z takimi sytuacjami – z kilkorga dzieci jedno zostaje ze starszymi rodzicami i przez lata pomaga rodzicom i opiekuje się rodzicami, podczas gdy pozostałe dzieci często nie utrzymują nawet kontaktu z rodzicami. I – podkreślmy – nie zawsze to zawinione sytuacje, bo jak wiadomo w życiu różnie bywa. To przypomnijmy jeszcze raz: Dzieci dziedziczą w równym stopniu. Dzieci z różnych małżeństw i związków pozamałżeńskich. Zgodnie z przepisami ustawy. Nie ma przepisu, który temu dziecku, które opiekowało się rodzicem, dawałby więcej niż pozostałym dzieciom. Może uznasz, że to niesprawiedliwe? Cóż, może i tak… choć tu można byłoby długo dyskutować. Ale z ustawy wszystkie dzieci dziedziczą “po równo”. Jest jednak i dobra wiadomość! Każdy może dowolnie dysponować swoim majątkiem. W tym celu można np. napisać testament. To jedno z rozwiązań. Ale warto wiedzieć, że są też inne rozwiązania. I tak, testament może być całkiem dobrym rozwiązaniem. W takiej sytuacji warto jednak wiedzieć, że jest coś takiego jak “zachowek”. O zachowku napisałam […]
Wnieś pozew o zachowek zanim…
Jesteś uprawniony do zachowku? Dochodzenie zachowku to uprawnienie, nie jest to obowiązek. Jeśli jednak zdecydujesz się wnosić pozew o zachowek do sądu – jest coś, o czym powinieneś pamiętać. Zacznijmy od przypomnienia w kwestii tego Kto jest uprawniony do zachowku? Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). Jak więc widzisz – przepisy wprost określają, kto może domagać się zachowku. Pewnie też zauważyłeś, iż krąg osób uprawnionych do zachowku jest węższy niż krąg spadkobierców ustawowych. Oznacza to, iż nie każdy to byłby spadkobiercą ustawowym może domagać się zachowku. Ok, załóżmy że jesteś uprawniony do tego, aby dochodzić w sądzie zachowku. W tym celu trzeba będzie wnieść do sądu pozew. Tak, przedtem zazwyczaj pisze się wezwanie do zapłaty, ale zakładam że takie działanie nie rozwiązało problemu. Właściwość sądu w sprawie o zachowek Pozew wnosi się do sądu – ale nie może być to dowolnie wybrany przez Ciebie sąd. Przepisy dokładnie określają właściwość sądu w […]
Jak przeprowadzić sprawę spadkową?
Pytanie o to, jak przeprowadzić sprawę spadkową to jedno z tych pytań, które słyszę najczęściej. W sumie to nic dziwnego, gdyż cały ten blog dotyczy tematyki prawa spadkowego. Z jednej strony prawo spadkowe może wydawać się dziedziną mało skomplikowaną, ale im bardziej się w to prawo spadkowo zagłębić, tym bardziej okazuje się być całkiem złożone, a gdy dojdą aspekty prawa podatkowego – staje się jeszcze bardziej skomplikowane. No i prawo spadkowe to z pewnością jedna z tych dziedzin prawa, która dotyczy nie tylko prawników, ale… właściwie wszystkich, gdyż każdy prędzej czy później może mieć z tą dziedziną prawa do czynienia. Warto więc wiedzieć, jak uregulowane są najważniejsze zagadnienia prawa spadkowego. Obecnie procedura nabycia spadku może być przeprowadzona w kancelarii notarialnej albo też na drodze postępowania sądowego. Nabycie spadku u notariusza Nie zawsze było to możliwe, ale teraz jest. Notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia. Nie w każdej sytuacji jest to możliwe, ale jeśli jest: to szybkie i wygodne dla spadkobierców rozwiązanie. Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia jest możliwe zarówno wtedy, gdy spadkodawca napisał testament, jak też w sytuacji gdy spadkodawca nie napisał testamentu i skutkiem tego mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym. Ważne jest jednak, aby wszyscy spadkobiercy mogli […]
Zawezwanie do ugody a przedawnienie roszczenia
Wakacje w pełnie, pogoda naprawdę letnia, a zmiany przepisów i tak wchodzą w życie. I tak właśnie stało się na przełomie czerwca i lipca – weszły w życie znowelizowane przepisy kodeksu cywilnego dotyczące przedawnienia. A dokładnie regulujące skutki zawezwania do próby ugodowej w kontekście przedawnienia roszczenia. Jesteś ciekawy o co chodzi? Zaraz wytłumaczę. Tym razem chodzi o przedawnienie roszczeń i działania które były podejmowane) aby do niego nie doszło. Zgodnie z treścią przepisu: Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu: artykuł ten ma kilka podpunktów – w tej sytuacji interesuje nas ostatni z nich: co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej – przez czas trwania postępowania pojednawczego. Wcześniej – przez całe lata – przepis stanowił, iż następuje przerwanie biegu przedawnienia. Teraz mowa jest w treści przepisu o zawieszeniu biegu przedawnienia. Może myślisz : przerwanie, zawieszenie – co za różnica? Różnica jednak jest i to duża. Przerwanie biegu przedawnienia No to jednak zapewniam Cię, iż różnica jest naprawdę istotna. I znowu : zobaczmy, co stanowi przepis: Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Dodajmy, iż do przerwania biegu przedawnienia dochodziło nawet w sytuacji, gdy druga strona nie brała […]
Jestem adwokatem. Prowadzę kancelarię adwokacką we Wrocławiu. W swojej praktyce zajmuję się sprawami z zakresu prawa spadkowego. Doświadczeniem zdobytym w trakcie aplikacji adwokackiej oraz na salach sądowych dzielę się z Czytelnikami w ramach tego bloga.
Zobacz spis treści
Zajrzyj na mój drugi blog
