Skip to content
Menu
mniej niż minuta min

Jak ochronić dziecko przed długami spadkowymi?

Poruszony niedawno temat biednego małego chłopczyka ściganego przez bezlitosnego komornika za nieswoje długi wzbudził spore emocje…(niestety nie wiem, czy portale w końcu napisały coś więcej – tj.  czy w tej historii byli inni spadkobiercy, jakie dokładnie czynności powziął ów bezlitosny komornik, czego  konkretnie, na jakiej podstawie  i dlaczego w ogóle domagał się czegoś od dziecka skoro dziecko dziedziczy zawsze z dobrodziejstwem inwentarza, czy w ogóle ten inwentarz został sporządzony…)

Tak czy inaczej:

Wiele osób po tym wpisie pytało jak ochronić dziecko przed długami spadkowymi?

Ponieważ pytań tych było naprawdę sporo, postanowiłam zrobić o tym zagadnieniu osobny wpis (wpisy).

Prawo spadkowe ustanawia ochronę małoletniego spadkobiercy  – małoletni przyjmuje spadek z mocy ustawy z dobrodziejstwem inwentarza.

Dziecko (rodzic w imieniu dziecka) może też spadek odrzucić. ALE no właśnie.

Przepisy wymagają w takiej sytuacji od rodziców owego małoletniego spadkobiercy powzięcia pewnych czynności formalnych.

Dziecko (małoletni)  przyjmuje z mocy ustawy spadek z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkodawcy do wartości czynnej spadku (a więc potocznie mówiąc, ktoś kto spadek przyjmuje z dobrodziejstwem inwentarza „nie dokłada ze swoich ponad wartość tego co odziedziczy” gdy okaże się, że spadkodawca pozostawił długi.

To co do zasady dobre rozwiązanie, tylko NIESTETY nie wolne od wad:

sporządzenie inwentarza kosztuje, zwłaszcza jeśli spadek zawiera np. nieruchomości, które musi wycenić rzeczoznawca. Koszt ten obciąża już niestety spadkobiercę.

Dlatego w pewnych sytuacjach dobrze jest spadek odrzucić.

Dorosły może to zrobić sam w swoim imieniu. To tylko jego decyzja i nie potrzebuje do tego niczyjej zgody.

W opisanej historii to zmarły dziadek pozostawił po sobie duże długi. Spadkobierca ustawowy – syn/córka tego dziadka – spadek w ustawowym terminie odrzucił.

Ale odrzucenie spadku przez rodzica nie oznacza  jednak definitywnego zakończenia sprawy.

W takiej sytuacji, gdy rodzic spadek odrzuca, w jego miejsce wchodzi następne pokolenie – czyli wnuki spadkodawcy.

Jeśli są już pełnoletnie, mogą same udać się do kancelarii notarialnej, aby spadek odrzucić.

Jednak małoletnie dziecko nie może samo podjąć decyzji.

Co więcej: nawet rodzic, który chce odrzucić spadek w imieniu dziecka, nie może tak po prostu pójść do notariusza i oświadczyć, iż spadek w imieniu dziecka odrzuca.

Aby skutecznie spadek w imieniu dziecka odrzucić, konieczna jest zgoda sądu.

A żeby zgodę sądu uzyskać, trzeba oczywiście najpierw do tego sądu wystąpić z odpowiednim wnioskiem (to – jak się pewnie domyślasz –  robią rodzice dziecka, nie samo dziecko, nawet jeśli jest już nastolatkiem)

Odrzucenie spadku w imieniu dziecka w kodeksie ładnie określa się jako „czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu”.

Jeszcze precyzyjniej rzecz ujmując, gdybyś był ciekaw jak to wygląda od strony formalnej – zgodnie z art. 583 k.p.c. – zezwolenia na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka sąd udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego.

Na marginesie: gdyby dziecko odziedziczyło np. mieszkanie, rodzice także  nie mogliby w imieniu dziecka tego mieszkania sprzedać bez zgody sądu. Sprzedanie takiego mieszkania także jest bowiem „czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu”.

Ale wracając do tematu:

Samo tylko uzyskanie tej zgody sądu nie załatwia jeszcze definitywnie sprawy.

A mianowicie chodzi o to, iż:

sama ZGODA  sądu na odrzucenie spadku nie jest jeszcze równoznaczna z faktycznym dokonaniem czynności, na którą to czynność sąd wyraził zgodę…

Pamiętaj o tym, bo to naprawdę WAŻNE.

Co z tego, że sąd się na taką czynność zgodzi, bo uzna, iż faktycznie jest zgodna z interesem dziecka, jeśli potem rodzice postanowienie sądu schowają do szuflady …

Nawet jeśli sąd zgodzi się na odrzucenie spadku przez dziecko i Ty jako rodzic w imieniu dziecka w oparciu o tę zgodę spadek odrzucisz w imieniu dziecka to też jeszcze nie jest równoznaczne z końcem wszystkich kłopotów. Pozostaje mianowicie kwestia szukania dalszych spadkobierców ustawowych. Może żyją np. rodzice zadłużonego spadkodawcy? Albo jego rodzeństwo?

Decyzja o tym, czy spadek odrzucić czy przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza zależy od realiów konkretnej sprawy. W pewnych sytuacjach lepiej ten spadek po prostu odrzucić.

Zastanów się dobrze, bo skutki raz podjętej decyzji bardzo trudno potem odwrócić.

To już właściwie mogłoby stanowić motto tego bloga:  jakąkolwiek decyzję podejmujesz, rób to świadomie…

kasia-blog-spadkowy

Jestem adwokatem. Prowadzę kancelarię adwokacką we Wrocławiu. W swojej praktyce zajmuję się sprawami z zakresu prawa spadkowego. Doświadczeniem zdobytym w trakcie aplikacji adwokackiej oraz na salach sądowych dzielę się z Czytelnikami w ramach tego bloga.

Zobacz spis treści

Zajrzyj na mój drugi blog

razem-czy-osobno2

SZUKAJ

Tematy główne

Artykuły

ARCHIWUM WPISÓW

Archiwa

W czym mogę Ci pomóc?

    Twoje dane osobowe będą przetwarzane przez adwokat Katarzyna Skowrońska w celu obsługi przesłanego zapytania. Szczegóły: polityka prywatności.

    Na blogu jest wiele artykułów, w których dzielę się wiedzą bezpłatnie. Jeśli potrzebujesz indywidualnej pomocy prawnej, napisz do mnie. Przedstaw mi swój problem, a ja zaproponuję, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić i ile będzie kosztować moja praca.

    19 komentarzy

    1. Monika
      4 lutego 2014 @ 12:25

      Myślę, że warto dodać, że w praktyce sądy nie zawsze tak łatwo wyrażają zgodę na odrzucenie spadku i trzeba trochę się napracować, żeby przekonać sąd, że tak będzie lepiej. Chcę więc powiedzieć, że mimo, że postępowanie to wydaje się takie proste i szybkie, to jednak wcale takie być nie musi, warto więc pełnomocnikowi udzielić wszystkich informacji na etapie składania wniosku, żeby sprawa faktycznie skończyła się na jednym terminie i to pozytywnie 🙂

      Reply

      • Katarzyna Skowrońska
        4 lutego 2014 @ 13:35

        Oczywiście. Wystąpienie do sądu z wnioskiem o zgodę na odrzucenie spadku przez dziecko nie oznacza automatycznie,
        iż sąd wyda takie orzeczenie. Kwestia udzielenia pełnomocnikowi wszystkich informacji i to w miarę możliwości
        niezwłocznie to już temat na zupełnie inny wpis… Dziękuję za komentarz!

        Reply

    2. Paweł
      5 lutego 2014 @ 11:00

      Witam,

      Czy jeżeli konieczne jest odrzucenie spadku po dziadku obywatelu RP mieszkającym w Polsce przez małoletniego (obywatela wyłącznie Wielkiej Brytanii i tam zamieszkującego), jego rodzic już odrzucił spadek, to czy to Sąd w Wielkiej Brytanii jest właściwy do wydania takiej zgody? ( powiedziano mi że tak bo tak wynika z Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 – przepis 1 i 8) i najważniejsze pytanie będzie on stosował prawo polskie czy brytyjskie i dlaczego? (to ma chyba spore znaczenie)

      Reply

      • Agnieszka
        7 lipca 2014 @ 00:12

        Witam, mam identyczny problem. Sad w PL odrzucil wniosek o zgode na odrzucenie spadku przez moje dzieci, bo zamieszkuja na terenie UK. Po kontakcie z Polskim Konsulatem dowiedzialam sie, ze sad w UK nie podejmie sie takiej sprawy, poniewaz zmarly nie mial nic wspolnego z UK i pani z konsulatu powiedziala, ze to jest bledne kolo. Probujemy jeszcze aby dzieci przyjely spadek z dobrodziejstwem inwentarza, ale wierzyciele juz pukaja do naszych drzwi i sama nie wiem jak sie to wszystko rozwiaze…nic tylko podziekowac ‘PSEUDO RZADZACYM’ w PL, ze tak ‘dbaja’ o swoich obywateli, a szczegolnie tych najmlodszych…brak slow!!!

        Reply

    3. Aga
      27 lutego 2014 @ 09:11

      Nasuwa mi się jeszcze jedno pytanie: w świetle ustalenia stanu majątku osoby zmarłej do jakiej instytucji w Polsce można się zwrócić w celu ustalenia długów??? Gdzie szukać ewentualnych pasywów???

      Reply

    4. Magda
      2 marca 2014 @ 22:17

      a co w przypadku gdy sąd udzieli takiej zgody po uplywie 6 miesięcznego terminu na odrzucenie spadku w imieniu dziecka? albo postanowienie takie uprawomocni się już po upływie tego terminu?

      Reply

      • Gosia
        19 kwietnia 2014 @ 02:38

        Czy mogłabym uzyskać odpowiedź na pytanie mojej poprzedniczki? a konkretnie na drugą część? mam taką samą sytuację a mianowicie czekałam na rozprawę 5 miesięcy, następnie uzyskałam zgodę na odrzucenie spadku w imieniu dziecka ale nie zmieściłam się w terminie aby iść do notariusza. Poszłam do niego w dniu odebrania postanowienia, odrzuciłam spadek ale notariusz powiedział że jestem spóźniona o 5 dni. co w takiej sytuacji zrobić? było to 3 lata temu i szczerze mówiąc odrzuciliśmy spadek na wszelki wypadek nie wiedząc czy ojciec miał jakieś długi, ale dziś dowiedziałam się że ma do spłacenia 150 tyś. kredytu

        Reply

      • Spectrum Malbork
        18 grudnia 2014 @ 11:44

        Odpowiedzi na Twoje pytanie udzielił SN w postanowieniu z dnia 20 listopada 2013 r. I CSK 329/13 – Złożenie wniosku o zezwolenie na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje zawieszenie – na czas trwania postępowania – biegu terminu określonego w art. 1015 § 1 k.c.; Po złożeniu wniosku do sądu opiekuńczego, termin do odrzucenia spadku ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym.

        Reply

    5. Elzbieta
      3 czerwca 2014 @ 12:20

      Proszę o informacje co zrobić w takiej sytuacji
      Ojciec mojego syna ( syn niepełnoletni) zmarł pozostawił długi bez masy spadkowej. Złożyłam oświadczenie o przjeciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Teraz zmarł dziadek mojego syna ze strony ojca. Czy syn dziedziczy po dziadku. Jeżeli tak to czy nie będzie odpowiadał za długi ojca. Czy tez złozyc takie oświadczenie , Co będzie jak syn stanie się pełnoletni

      Reply

    6. albin
      19 sierpnia 2014 @ 12:35

      Chciałbym uściślić, czy tak jest, bo z tego co się orientuję, to odziedziczenie przez osobę małoletnią z dobrodziejstwem inwentarza nie narzuca obowiązku na małoletniego spisywania i wyceniania tego inwentarza, inaczej niż przy osobie pełnoletniej? Prosiłbym o informację czy tak faktycznie jest?

      Reply

    7. ew
      11 września 2014 @ 18:10

      Mam problem, mój brat cioteczny pozostawił po sobie długi, nie wiem jakiej wielkości bo nie utrzymuje z tą rodziną kontaktu. Mam dziecko 7 letnie, które wychowuję bez ojca. Były mąż nie utrzymuje z nami kontaktu i nie mam możliwości prosić go o podpisanie dokumentów do sądu o dysponowanie majątkiem małoletniego. Co powinnam zawrzeć w wniosku do sądu i czy tylko mój podpis wystarczy, czy raczej sąd odzuci mój wniosek nawet go nie rozpatrując. Oboje z byłym mężem mamy pełne prawa rodzicielskie

      Reply

    8. wacław
      13 października 2014 @ 07:20

      jak napisac wniosek o zlikwidowanie zadlużeniaw przypadku gdy dzieci sa niepełnoletnie a rodzice jeszcze żyją?

      Reply

    9. Roman
      15 października 2014 @ 13:30

      Mam pytanie: jeśli niepełnoletni syn za kilka lat dorośnie, a nie mogliśmy dokonać w jego przypadku odrzucenia spadku po dziadku, bo sąd rodzinny nie wyraził na to zgody(sic!) (w związku z tym dziedziczy z dobrodziejstwem inwentarza), to w momencie 18-tki mogą do niego “zapukać” wierzyciele? I jak się przed tym chronić? W momencie ukończenia 18-tki osobiste odrzucenie spadku po dziadku przez syna jest prawomocne?

      Reply

    10. Tomek
      20 czerwca 2015 @ 18:20

      Fajny blog, tyle komentarzy z pytaniami, a nikt nie odpowiada 🙂
      Więc nawet nie dorzucam tu swojego pytania, życząc autorowi wszystkiego dobrego 🙂

      Reply

    11. Agata
      7 grudnia 2015 @ 14:37

      Ja mam w tej sprawie następujący problem, dostaliśmy z mężem z sądu zgodę na odrzucenie spadku przez nasze dzieci, jednak w postanowieniu sąd napisał, że zezwala małżonkom Agacie i Ryszardowi Nowakom na odrzucenie spadku przez ich małoletnie dzieci i to stworzyło problem u notariusza, gdyż powinniśmy być oboje przy podpisaniu aktu a mąż jest zagranicą i nie ma możliwości aby w najbliższym czasie przyjechał. Gdyby sąd napisał że zezwala Agacie Nowak i Ryszardowi Nowak na odrzucenie spadku, byłoby ok. Inaczej sformułowane zdanie, a pociąga ze sobą negatywne dla nas konsekwencje. Po drugie, w akcie zgonu jest data znalezienia zwłok a nie data śmierci i też są notariusze, którzy nie chcą aktu z nami ze względu na to podpisać. A treści aktu zgonu nikt już nie zmieni, bo nie było sekcji zwłok, bo nie było takiej konieczności.Istna paranoja, każdy interpretuje prawo jak chce, a nieobyty z tematem człowiek tylko na tym cierpi. To wszystko nie jest takie proste, a prawo polskie działa przeciwko obywatelowi.

      Reply

    12. beata
      23 stycznia 2016 @ 18:43

      Dzień dobry. Mam złożoną w sądzie rodzinnym sprawę o ZEZWOLENIE NA DOKONANIE CZYNNOŚCI PRZEKRACZAJĄCEJ ZAKRES ZWYKŁEGO ZARZĄDU MAJĄTKIEM DZIECKA założyłam ją ponieważ brat mojej mamy zostawił długi i zarówno mama moja jak i ja odrzuciłyśmy juz spadek i moje pytanie jest następujące czy mój mąż będzie musiał być na rozprawie on nie jest spokrewniony ze spadkodawcą

      Reply

    13. Zybi
      7 listopada 2017 @ 08:08

      Witam. Mam pytanie. W 2009 roku uzyskaliśmy zgodę sądu na odrzucenie spadku przez moje dzieci po dziadku. Obecnie zmarła moja mama i ja również odrzuciłem spadek i chce to zrobić również w imieniu moich jeszcze niepelnoletnich dzieci. Czy znowu muszę iść do sądu czy mogę z tamtą decyzja sądu iść tylko do notariusza.

      Reply

    14. Magdalena
      24 stycznia 2018 @ 23:33

      Witam,
      Mam pytanie. Mój dziadek, którego stan w ostatnim okresie bardzo się pogorszył ma duży dług. Będziemy odrzucać spadek. Sytuacja mojego małoletniego syna w tej kwestii jest na tyle trudna, że ojciec biologiczny mojego syna (jesteśmy po rozwodzie), nie udziela pozwoleń w ważnych kwestiach dotyczących syna. Jest problem nie-alimentacji z jego strony. Starałam się pozbawić ojca biologicznego dziecka praw rodzicielskich w Holandii , gdzie mieszkamy, jednak bezskutecznie. Czy występując do polskiego z wnioskiem o zgodę o odrzucenie spadku będę potrzebować zgody drugiego rodzica, który de facto ma prawa rodzicielskie?

      Reply

    15. Marika
      14 marca 2018 @ 23:51

      Co mogę zrobić, gdzie zwrócić się i z jakim wnioskiem, w imieniu syna, któremu zmarł ojciec, aby sprawdzić co dziedziczy, czyli, czy i jak powinnam zbadać masę spadkową, czy też inwentarz po zmarłym? Nie posiadam informacji o tym, czy dlugi są, czy też ogólnie, jedli jest, jaki spadek. Chciałabym zabezpieczyć syna. Proszę o pomocne informacje.

      Reply

    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *